Literatuur

Dichten zonder je muis op te lichten

Digitale kunst is alive and kicking. Allerhande kunstenaars werken tegenwoordig samen met grafici, webdevelopers of socialmedia-experts om nieuwe uitdrukkingsvormen te ontdekken. Ook de poëzie vaart op de interactieve stroom. Dichters benutten het digitale als bron en werkinstrument, en toveren gretig interactieve woorden tevoorschijn. Alleen blijft de vraag: levert het ook echt grensverleggende literatuur op?

 

Signalement: Schone Kunsten: het zelfportret van Kurt Van Eeghem

Klara-luisteraars weten dat Kurt Van Eeghem zich op hun zender graag laat kennen als een fijnproever van de schone kunsten. Nu is zijn kijk tussen twee kaften gegoten, Schone Kunsten geheten. Net als in zijn gelijknamige radioprogramma gidst Van Eeghem zijn publiek door een landschap waar leken soms moeilijk het verschil zien tussen schoonheid en brol-united. Voor hen biedt deze erudiete auteur zijn persoonlijke visie op al wat als kunst beschouwd wordt. Of is het vooral zijn visie op zichzelf?

Beste Griet Op de Beeck,

Elke vrijdag schrijft een van onze vijf vaste online correspondenten een brief aan iemand. Deze week vraagt Bert Van Raemdonck zich af of het Boekenweekgeschenk nog wel een cadeau is voor de literaire belezenheid.

 

Geachte mevrouw Fawzia Zouari,

Elke vrijdag schrijft een van onze vijf vaste online correspondenten een brief aan iemand. Deze week laakt Joachim Ben Yakoub het gemak waarmee de gelauwerde Frans-Tunesische schrijfster Fawzia Zouari op de knieën gaat voor de Franse taal 

 

Beste Vlaming met een verborgen verleden,

Elke vrijdag schrijft een van onze vijf vaste online correspondenten een brief aan iemand. Deze week vraagt Anoek Nuyens vanuit de Vooruit om de collaboratie-archieven in België vrij te geven zoals in Nederland. Nazaten van collaborateurs, meld u! 

'Steeds betere valstrikken creëren is de enige optie.' Een interview met Nick Srnicek en Alex Williams

Het idee van een underground die zijn relevantie haalt uit een koppig verzet tegen de kapitalistische mainstream, is jammerlijk voorbijgestreefd. Dat stellen Nick Srnicek en Alex Williams, auteurs van het invloedrijke #Accelerate-Manifesto en Inventing the future. Inspirerend aan beide linkse denkers is dat ze het ondergrondse niet alleen als een artistiek, maar vooral als een politiek vraagstuk beschouwen. Waar het dan heen moet met de marge? ‘We moeten op zoek naar broedplekken binnen de structuren’, stellen Srnicek en Williams.

 

Podiumpoëzie: de nieuwe mainstream

Bestaat er nog zoiets als een undergroundbeweging in de literatuur? Jazeker, luidt het quasi eenstemmig, kijk naar fenomenen als slam poetry en spoken word. En toegegeven, er bestaat een heel circuit van gesproken literatuur, tot in de meest obscure cafés. Alleen is die intussen helemaal toegeëigend door het literaire establishment: podiumpoëzie is mainstream geworden. Met die verschuiving van marge naar centrum lijkt trouwens ook de literatuur zelf een andere inzet te krijgen: het ‘ik’ maakt plaats voor een ‘wij’.

 

Onder de stad, de ontsporing. Op drift met Luc Sante

In zijn jongste boek Het andere Parijs spit de Belgisch-Amerikaanse schrijver Luc Sante verhalen boven over het rauwe en wilde leven aan de onderkant van de lichtstad die altijd onderbelicht zijn gebleven. Ze hebben Parijs mee gevormd, maar werden bedolven onder het puin van de zoveelste stedenbouwkundige kaalslag, of opgekuist met het oog op het gelikte plaatje dat Parijs, zoals elke toeristische trekpleister, graag van zichzelf creëert, netjes gegentrificeerd. Toch legt Sante koppig hun alternatieve geschiedenis bloot. En die stemt ongehoorzaam. Een gesprek.

 

De theoretische fictie van Chris Kraus

In 1997 kon I Love Dick van Chris Kraus, dat dit voorjaar in Nederlandse vertaling verscheen, op weinig sympathie rekenen. Het werd gezien als narcistisch en bitter en in de literaire wereld nauwelijks serieus genomen: te autobiografisch, te persoonlijk. Daar is nu verandering in gekomen. Hoog tijd om de rest van het oeuvre van Chris Kraus te ontdekken. Zij bekijkt de Amerikaanse geschiedenis vanuit de ondergeschikte sekse.

 

Monika van Paemel: ‘Cultuur is een kweek, laat die evolueren’

Monika van Paemel veroverde met haar roman De vermaledijde vaders (1985) een plaats in het pantheon van Vlaamse auteurs, als eerste en lange tijd zowat enige vrouw. In haar werk is de onderhuidse strijd tussen de geslachten een vast thema. Als feministe van het eerste uur zag ze de verschillende golven voorbijtrekken, op de barricades en in de literatuur. Wat is verwezenlijkt? Waarom blijft feminisme nodig?

 

De neergang van de stedelijke bibliotheek

De afgelopen jaren zijn de grootstedelijke bibliotheken van gezicht veranderd. Ze worden steeds meer 'belevingscentra' die vooral prikkelend en oriënterend moeten zijn. Inspelen op trends en vragen van de klanten staan centraal. Is er echter nog plaats voor het literair patrimonium? En haken de echte boekenliefhebbers niet af?

 

‘Boeken zijn niet de missie van de bibliotheek’

Wie zich afvraagt hoe de bibliotheek van de eenentwintigste eeuw eruit kan zien, vindt een plank vol ideeën bij Eli Neiburger. De eigenzinnige Amerikaan is deputy director van de openbare bibliotheek in Ann Arbor, Michigan, VS, en zit niet verlegen om een prikkelende uitspraak meer of minder. ‘Een bib die enkel op boeken focust, is als een groendienst die alleen voetbalvelden onderhoudt.’ 

Hoe maak je de bibliotheek weer relevant?

Het laatste decennium is er veel geschreven over bibliotheken in het algemeen en openbare bibliotheken in het bijzonder. Daar zijn goede redenen voor want wereldwijd daagt de digitalisering de kern van bibliotheekwerk uit. Toegang tot informatie was lang het alleenrecht van bibliotheken, nu vormen zoekmachines een comfortabel alternatief. Bovendien zorgen demografische en sociologische veranderingen dat bibliotheken de aansluiting met een deel van de bevolking lijken te verliezen. Reden genoeg voor polemiek.

 

Signalement: Terug naar het wildebeest in ons

We denken te veel, en voelen te weinig, besluit de Britse filosoof John Thackara in How to Thrive in the Next Economy, een boek vol sterke analyses en alternatieven. Opvoeding en beschaving hebben ons afgescheiden van vitale kennis. Te veel focus op taal, cijfers en kunst zet de wereld op een veilige afstand. Vooruitgang volgens Thackara? We moeten opnieuw aansluiting zoeken met de ander en met de aarde zelf. Terug naar het wildebeest in ons.

 

Eenvoudige wreedheden. Een interview met Saskia Sassen

Doomsday-machientjes

2084: het einde van de wereld

(wordt niet meer vervolgd). De identiteitscrisis van de Vlaamse familiestrip

Wat toon ik? 'Patience' of het scopisch ongeloof van Daniel Clowes

De permanente vervreemding

‘It’s a Man’s Man’s Man’s World’

Omzwervingen langs La Phrase

Eriek Verpale: inkt voor de verminkten

Signalement: De liberale canon

Mooie Jonge Godenkinderen?

Signalement: De boom is scheef gegroeid

In vrijheid onderworpen

Signalement: The Architecture of Error

Pogingen tot gesprek. Waarom Louis Paul Boon en David Foster Wallace doelbewust tekortschieten

Echte vlinders in het valse labyrint. Over O Scenario van Jan en Piet Pollet

Met de ‘L’ van Loserliteratuur

‘Er komt een nieuwe ons’

De kracht van bewaring

Verhalen van klank en stem

Kids only? 'Meer als het klikt' van Dominique Goblet en Kai Pfeffer

De kracht van klei

Tiny op Snapchat: kindercultuur in beweging

Moet literatuur eigentijds zijn, en wat betekent dat?

Signalement: Het leven terwijl het gebeurt

Signalement: 'De geknipte stof'. Afscheid van Dirk Lauwaert

Signalement: Radicale museologie

Kunst als therapie

Perverser dan porno

Van glory hole tot romankunst: de neopopart-ster Sasha Grey

De waarde van literatuur

Roma voor de camera

Angst, Ballen & The Circlejerk – Poëziekritiek na 2014?

De remystificatie van het nu

Schoonheid = vitaliteit

Het huilen van de wereld bedaren in alledaagse dingen

Strips zijn kunst? Hoezo!?

Van de plicht en de fictie

Lang leve de onafhankelijke boekhandel

Elvis Peeters, tussen moestuin en wereldtoneel

Een kleine geschiedenis van schoon verraad

Geef poëzie een toekomst

De stripballon doorgeprikt

It's not an ocean: echo's in woord en beeld

Portretten van een uitgeleefde tijd

The West Gone Wild

Signalement: Entropic Empire

Poëzie als passie en revolutie

Welke crisis in de boekensector?

Arabische avant-garde in vogelvlucht

Blijven oefenen – De laatste mislukking van David Foster Wallace

Opbouwende kritiek

Surreëel poppenspel – Over de radicale idiotie van Olivier Schrauwen

Minder literatuur op de markt

Hyperbewust en lichtgelovig

Signalement: In Brussel. Een reis door de wereld.

Signalement: Verhalen schrijven de stad

Over gele negers en zwarte Algerijnen in de nieuwe strip van Yvan Alagbé

Reizen om te leven

Allemaal terug naar de klas. Over het nut van retoriek voor literatuur

Reële waardigheid in de Arabische fictie

De oogstappel

Signalement: Lacan, de rebel

Is het een vogel? Is het een vliegtuig? Pleidooi voor geletterde superhelden

Slam aan de Schelde

Signalement: Een eeuw in honderd manifesten

Signalement: De godfather van de generiek

Signalement: De mobilisatie van Arcadia

Jeffrey Eugenides: redder van de liefdesroman

De stem van Hollywood. Jan Van Loy over een pionier van de film

Alles voor het oog? Over 'De liefhebbers' van Brecht Evens

Literatuur als een wapen in een eeuw van corruptie

Signalement: Wat heet efficiëntie?

Wie gelooft nog in fictie?

Bordewijk als Bint-middel

Het leven inlijven

Weg met de kneuterigheid? Heden en toekomst van het Vlaamse stripverhaal

Signalement: Het fantastische gezag van Amerika

Signalement: Marshall McLuhan: 'You know nothing of my work!'

De kritische macht van de kleine uitgeverijen

Debuut buiten proporties. Over Tim Enthovens 'Binnenskamers'

Een knoert van formaat. Over Davide Reviati's 'Etat de Veille'

Brief aan de wolken. Hugo Claus, hamsterfluisteraar

Lopen met de waarheid. Over hardlooplegendes en verbeelding

Het kansloze escapisme van Johan Harstad

Een zomer zonder liefde

Literatuur als seculier verlangen. 'Weerstandsbeleid' van Jeroen Mettes

Testament van onze radicale werkelijkheid. 'N30' van Jeroen Mettes

Een verrassend ambachtelijk schrijverschap. Over P.F. Thomése

Meer dan melancholie. Panorama van recente Scandinavische fictie

Signalement: Commonwealth

Signalement: Nieuwe gemeenschappen in de kunsten

It's all in the family: over poëzie en compagnie

Meer dan een geschiedenisles

Signalement: Shakespeare en het absolute

Signalement: De ja-sprong

Signalement: De uppercut van BAVO

Signalement: 'A Group Show', meer dan een groepstentoonstelling

Signalement: Kuifje op de sofa

Signalement: Gelijkheid in de kunst

De antitragische reflex. Over het slot van Jonathan Franzens 'Freedom'

Uitgeven zonder opgeven. Vlaamse literaire uitgevers over de kloof met Nederland

1 nacht, 1000 verhalen. 'A la faveur de la nuit' van Jimmy Beaulieu

Paul Dewispelaere, revisited. Twintig jaar na 'Het verkoolde alfabet'

Oorlog, verzet en herinnering

Wie leest die dingen nog? Literaire tijdschriften in Vlaanderen

Weg met de literatuurbijlagen

Signalement: Capitaloptus rex, 'Capitalist Realism' van Mark Fisher

Signalement: Woord houden, 'Ariel Dorfman. an Aesthetics of Hope' van Sophia A. McClennen

Signalement: De wrede paradox van de holocaust. 'Nachschrift 1 + 2' van Heimrad Bäcker

Signalement: Utopieën van onder de kerktoren. Over 'De nieuwe wereld' van An Paenhuysen

Signalement: Boek ‘Vagabond Holes’ ontbloot het talent van The Triffids

Enkele weetjes over Franstalige literatuur in België

Signalement: De kunst van het stelen. 'Reality Hunger' van David Shields

'Moet een literair tijdschrift met kleine oplage werkelijk nog gedrukt worden?'

Een outcast oog in oog met de werkelijkheid

Het communistische postscriptum

Het culturele geheugen van Frankrijk

Signalement: Op de fiets naar Rome

Snakken naar liefde

Vlaamse uitgevers en hun gevecht tegen de bierkaai

Signalement: Einde van een nieuw begin

Recenseren in Vlaanderen

Nooit meer droog

Thomas Pynchon en zijn Inherent Vice

De ware roeping van de schrijver

Poëzie als werkelijkheid: over 'The Alphabet' van Ron Silliman

Bukowski in Blankenberge

Een gemeenschap van schurken

Gevangen in de werkelijkheid

Experimenteel theater de vrije radicalen presenteert:

Een ongemakkelijke stilte

Explosies

Naar een Vlaamse minderheidsliteratuur?

De poëzie van Bart Meuleman

Alles wat mogelijk is

Vir heroicus sublimis

'Belgische' poëzie uit 'België'

Le nouveau sexisme est arrivé

Urbi et orbi et foxy

De literatuur en haar toekomst

Hugo Claus

Leve de perssteun!

Er zitten kleine scheurtjes, en die geven licht

Weg van Mekka

Schrijven naar levend model?

Baas in eigen boek

Raak van op een afstand

Auschwitz is geen Europese hoofdstad

Het spook van Marx. Een gesprek met Jaak Perquy, politiek secretaris van de KP.

The Joy of Sacks

Une f(r)iction française

Opgepast: instortingsgevaar

Een atypische familiekroniek in westerngedaante

Alleen met de waarheid

Mijn kleine Congo

De netwerkessayistiek van Joost Zwagerman

Een dag in maart. Of in april. Of in mei. Of…

Dromen als een Turk

De brolboetiek van de kunstkritiek

Een nauwelijks te horen 'Poef'

Poëzie bestaat niet: een kunstonzinnig spraakgebrek

Chimamanda Ngozi Adichie en Chika Unigwe: stemmen die aandacht verdienen

Multicultizadie

De Roller Coaster van Slumberland

Dossier literaire kritiek

Ik ben een homo met het virus

Roepend om gehoor te vinden

Wie zouden we zijn als we het niet probeerden?

21 vlaamse dichters op het oog

De nevelen rond het beeld van de emotie

Het dossier Hertmans

De ontijdige ontmoeting

De darmen van zijn gedachte

Een unieke synergie tussen beeld en verhaal

Het getal van Kuoon

The party goes on! Een wiskundige blik op poëzie

Hype!

Een boek als antwoord

In het oog van de orkaan

Grensoverschijdingen

Onzichtbare gezocht (M/V)

Het leven volgens Manuel Cunt

Welkom in Flutopia

Hoe ongezien te blijven

Theatermaker en filosoof Pieter de Buysser op bezoek bij Walter van den Broeck

Monk, Monk, Monk

Twee lessen over cultuur en industrie

Het spel van Boon en het belang van Ludo