Nr. 59 december 2013 - januari 2014

Redactioneel: Dat het niet schoon meer is

Honderd jaar geleden deed de Grote Oorlog de wereld bruusk ontwaken uit haar droom van vooruitgang, verlichting en beschaving. Ook kunstenaars voelden zich verantwoordelijk. De eeuwenlange drang naar schoonheid had enkel monsters gebaard. Marcel Duchamp trok zijn handen af van de schone kunsten, George Grosz hanteerde zijn penseel als een wapen in de klassenstrijd en Piet Mondriaan sloot zich op binnen een abstracte beeldtaal. Kunstcriticus Clement Greenberg haastte zich om ook deze niet-representatieve kunst te koppelen aan een verzetsideologie. Kunst had niet langer de luxe om zich te beperkten tot een esthetisch spel. Kunst moest de wereld een geweten schoppen. Kunst was politiek geworden.

 

Dossier: Ver van schoon

Rekto:verso ging op zoek naar schoonheid voor deze nieuwe eeuw. Dat klinkt als een onmogelijke missie, en dat is het ook. Het schoonste aan schoonheid is nu eenmaal wat zich niet in woorden vatten laat. Maar dat is precies wat meerdere auteurs in dit nummer doen. Ze proberen de schoonheid van werk dat ze mooi vinden weer te benoemen.

Banksy schilderde op mijn muur… kassa, kassa?

Op 5 december veilt Julien’s Auctions in Los Angeles het werk Flower Girl van de anonieme, maar wereldberoemde street artist Banksy. Opnieuw laaien de discussies over de verhandelbaarheid van Street Art hoog op. Maar wat met de juridische kant van het verhaal?

 

Sarajevo twintig jaar na Sarajevo

Precies twee decennia na Susan Sontags legendarische enscenering van Wachten op Godot in volle Joegoslavische burgeroorlog, koos het jaarlijkse theaterfestival MESS in Sarajevo ‘hoop’ als hoofdthema. ‘Hebben we in postconflictgebieden als de Balkan nog recht op hoop en geluk?’ Als een schaduw blijft de oorlog over het festival hangen, maar prikkelen doen vooral die voorstellingen van jonge theatermakers die de dialoog aangaan met de problemen in de Balkan van vandaag.

 

Fuck Buttons: ‘Brainfreeze’

Voor gitaarliefhebbers is het de jongste jaren lijdzaam toekijken hoe elektronische muziek steeds meer terrein wint. Vroeger kon je indruk maken met zes snaren en wat muzikaal gevoel. Vandaag moet je een knoppendirigent zijn die tijdens het lezen van de handleiding van zijn drumcomputer als een rasechte gear slut in tranen uitbarst. In ‘Brainfreeze’ gaat het Britse duo Fuck Buttons gelukkig de tranen voorbij, recht naar het onderbewuste.

Merci om trager te schrijven. Papiernostalgie in een digitale tijd

En wanneer schreef jij voor het laatst nog eens een brief met de hand, die je opstuurde met de post? Het lijkt een cultuur die binnenkort voorgoed verleden tijd wordt. Maar het tegendeel is waar. Er gloort een revival aan trage communicatie op papier, zelfs in de nieuwe mediakunst. Pure nostalgie of stille revolutie?

 

De andere kant van het buitenland

‘We spelen internationaal’: het lijkt in de kunstensector de ultieme zelfrechtvaardiging geworden. Internationaliseren is bijna per definitie interessant. Maar waarom juist? Wat is er de inzet van? Rekto:verso legt podiumdramaturge Hildegard De Vuyst van KVS en beeldend kunstenaar Hans Op de Beeck dezelfde boude stelling voor.

 

Misdaad, straf en kunst

Bij de aanbesteding voor nieuwe Belgische gevangenissen voorzag men een aanzienlijk bedrag voor kunstintegratie. Helaas toont de naderende realisatie van de gevangenissen in Beveren, Marche-en-Famenne en Leuze-en-Hainaut dat de piste van kunstintegratie niet eens is uitgeprobeerd. Met het oog op de plannen voor nog een tiental nieuwe gevangenissen rijst de vraag: is kunst zinvol te integreren binnen de vrijheidsstraf?

 

Scènes uit de Chinese hel - Jia Zhangke’s 'A Touch of Sin'

In A Touch of Sin (2013) schetst Jia Zhangke een onthutsend beeld van de Chinese samenleving als corrupt, ongelijk en gewelddadig. In zijn meest donkere film tot nog toe bieden enkel uitzinnige wraakacties en bombastische gewelduitbarstingen uitzicht op een vorm van gerechtigheid.

 

De herontdekking van de fotografie

Binnen de actuele fotografie tekent zich een tendens af die terugleidt naar de kern van de fotografie, als reactie op de overdaad aan digitale informatie die we dagelijks voor de kiezen krijgen. Zo luidt de stelling van Huis Marseille in zijn overzichtstentoonstelling De herontdekking van de wereld, met werk van een groot aantal Nederlandse fotografen.

 

Muziek in het museum

Steeds vaker glipt muziek de musea binnen, vermomd als sound art, verstopt in een installatie of geïsoleerd gebracht in de zeldzame concertzaal van een museum. Kunnen we ons een museum voorstellen waarin muziek een volwaardige partner wordt van de beeldende kunst, maar ook van film, dans en andere disciplines?

 

Schoonheid = vitaliteit

‘We moeten schoonheid terug in ere herstellen. Het is een ideaal dat vandaag, net als politieke idealen, helemaal verloren dreigt te gaan.’ Regisseur Guy Cassiers en schrijver Yves Petry verdedigen het belang van schoonheid niet vanuit nostalgie, maar omdat ze geloven dat net deze tijd erg nood heeft aan de essentie van elke schoonheidsbeleving: betrokkenheid. Tegenover het schone staat niet het lelijke, maar het voorspelbare.

Het bedrog van jogging pants

Het gebeurt niet zelden dat ik voor estheet word uitgemaakt. Wat me niet bepaald stoort: ik hou inderdaad van mooie dingen en mensen. Maar ik hou soms evenveel van lelijke, kitschige of campachtige dingen. Wat me stoort, is dat het mooie vandaag in de kunsten al te graag gerelativeerd en zelfs weggemoffeld wordt. Laten we schoonheid over aan de reclame en de populaire gebruikscultuur?

 

Balzac - Toward the Light, Midnight, Edward J. Steichen (1879-1973)

Rekto:verso vroeg vijf kunstenaars naar een bijzondere 'schoontip'. Wat vinden zij in hun (toegepaste) kunstdiscipline een eeuwig mooi ontwerp, en waarom? Dit is de tip van kunstfotograaf Mirjam Devriendt. 

 

'20 Jazz Funk Greats', Throbbing Gristle – ontwerp Peter Christopherson

Schoonheid en apocalyps. Elaine Scarry over schoonheid en rechtvaardigheid

De bekoring van het onbehagen

Jezus is mooi bruin

Schoonheid als model - Kijken naar America’s Next Top Model

Schots en scheef, maar o zo schoon. Songs in the Key of Z

Tree Chair – Nacho Carbonell

The Kindness of Geometry – scenografie Aarich Jespers

Is that all there is to the circus? Paolo Sorrentino’s 'La Grande Bellezza'

Het huilen van de wereld bedaren in alledaagse dingen

De Hyuga Residentie, Bruno Taut

De schok van het schone. Over 'The Enclave' van Richard Mosse

Schoon genoeg. Over esthetica in tijden van esthetisering

De Biënnale: van toeristische attractie tot luis in de pels

Fictieve triënnale: Bergen Assembly

De 13e Biënnale van Istanbul

Werk mee aan de kunstkritiek van morgen!

Tijd voor een sociaal journalistenstatuut

Het lijstje van de gevangeniskantine

Culturele projecten binnen de gevangenis

Waarheen met onze kunstinstellingen?

Twee maanden reizen door een wijd land

Kroniek van een overlever

Signalement: Institutional Attitudes

Waarom internationaal?

Musical op zoek naar onderdak

Zijn 'vrije' kunsten nog wel van deze tijd?

Het verhaal achter de drie torens

Aan het leven zelf gewaagd

Festivalitis in de podiumkunsten

De noodzakelijke kitsch van activisme