Rekto:verso vroeg vijf kunstenaars naar een bijzondere 'schoontip'. Wat vinden zij in hun (toegepaste) kunstdiscipline een eeuwig mooi ontwerp, en waarom? Dit is de tip van architect Wim Goes.
Er bestaat een schoonheid voorbij ieders persoonlijke indruk: een objectieve schoonheid op zich, een schoonheid-om-de-schoonheid die niet noodzakelijk opgemerkt of gewaardeerd wil worden. Ik noem ze ‘intrinsieke schoonheid’, de heilige graal van esthetica. Het is een schoonheid in haar puurste vorm, een paradoxale en tegelijk mythologische schoonheid die bij elke poging tot definiëring meteen zou oplossen.
Die intrinsieke schoonheid aanboren is een oneindige zoektocht. Schoonheid proberen creëren is immers een gevaarlijke, want subjectieve onderneming. Daarom probeer ik mijn werk te ontdoen van elementen als ideeën, concepten, verwijzingen, … Dat wil zeggen: van alle factoren die de aanschouwers of de gebruikers zouden kunnen beïnvloeden. Dat resulteert daarom nog niet in minimalisme. Intrinsieke schoonheid heeft geen agenda, geen vast geloof. Ze staat open voor de indrukken van haar aanschouwers en gebruikers zonder hen in een bepaalde richting te sturen.
Intrinsieke schoonheid is democratisch, niet gericht op een afgelijnde groep. Ze is autonoom en universeel, niet gebonden aan the eye of the beholder. Het gaat om een hogere, objectieve schoonheid. Ze kan blijvend zijn, of een simpel moment in de tijd – als ze al wordt opgemerkt. Intrinsieke schoonheid is een mythe, een paradox en een nooit eindigende queeste.
De Hyuga Residentie van Bruno Taut bestaat uit een smalle souterrain-uitbreiding onder een bestaand betonnen platform voor een Japanse houten villa met twee etages, op de rand van een klif, uitkijkend over de oceaan.
Net als vandaag overheerste in 1936 de tendens om architectuur te beperken tot eenvoudig te begrijpen objecten. Taut ging daar niet in mee, zo bezeten als hij was door een probleem dat niemand anders zag. Hij experimenteerde met ervaring, perceptie en de opeenvolging van ruimte. Nauwgezet verzorgde hij elk detail, zoals de materiaalkeuze voor het ontwerp van ramen en deuren, met grote precisie vervaardigd door Japanse schrijnwerkers.
Tauts scala aan manipulaties en ervaringen was te genuanceerd om op camera vast te leggen. Zijn project werd bespot of genegeerd door de media, die toen alleen oog hadden voor het object. Japan heeft er spijt van gekregen hem ooit ondersteund te hebben. Zelf lag hij daar niet wakker van: voor het eerst voelde hij aan dat hij bezig was met spirituele architectuur, in plaats van met formalisme in lijn met Le Corbusier. Het resultaat was niet specifiek Japans of westers, maar echt vernieuwende architectuur.
Of deze Hyuga Residentie intrinsieke schoonheid vertoont, staat open voor discussie. Voor mij ligt het ware belang van dit project in zijn verwezenlijking en in de zoektocht die erop volgde.
Wim Goes is architect.
^ Terug naar boven
Post new comment