Zijn we bang van ontroering? Is ontroering naar onze normen niet subtiel genoeg? Ontroering vereist nederigheid. En nederigheid is iets dat we misschien vergeten zijn. Ontroering vertrekt vanuit broosheid en broos wil je niet zijn, zeker niet als je denkt aan de verharde ander. Ontroering vereist vertrouwen. Ontroering is een sprong in de mist.
Keer op keer hebben schrijvers en filmmakers kunst gepuurd uit de gruwel van de oorlog. Hoewel cinema met oorlogsfilms als All Quiet on the Western Front en Full Metal Jacket zijn artistieke horizon verlegde, blijft ‘de oorlog’ grotendeels beperkt tot een handvol conflicten. Getuigenissen van de dekolonisatieoorlogen zijn nog altijd een zeldzaamheid. Alleen al daarom is Cartas da Guerra van Ivo Ferreira een opmerkelijke film. Nu te zien op het MOOOV filmfestival en in de bioscoop.
Er is nog werk aan ons onderwijs! Dat wordt niet alleen pijnlijk duidelijk uit het debat rond de onderwijshervorming, maar is ook voelbaar in Grands travaux, de documentaire van Olivia Rochette en Gerard-Jan Claes over een beroepsklas in Brussel. Als onderwijs enkel nog voorbereidt op werk, wat betekent dat voor hun integrale vorming als kritische burgers? En dus voor onze cultuur? (KifKif)
Tijdens het lopende Bâtard Festival wordt het Beursplein in Brussel verfraaid met een straffe installatie: een lege sokkel, een replica van de sokkel onder het standbeeld van Leopold II aan het Brusselse Troonplein. De sokkel gaat in dialoog met de documentaire Échangeur van Anne Reijniers en Rob Jacobs, ook te zien op Bâtard. Film en installatie maken deel uit van dezelfde zoektocht: wat te doen met het koloniale erfgoed? Een gesprek met de makers.
Angst is er niet alleen voor vluchtelingen, maar ook bij vluchtelingen. Vluchten is ontsnappen aan een situatie die geen veiligheid meer biedt: een van de meest ingrijpende ondernemingen die iemand kan ondergaan. Zo’n ervaring blijft doorwerken, ook in het land van aankomst, zelfs over generaties heen. Vluchten is een beslissing met gevolgen voor mens en nageslacht. Een reis naar af. Een verplichte heruitvinding van de wereld. Vier kunstenaars getuigen.
De weg van talentvolle belofte naar topsporter of creatief genie is lang, en wordt zelden succesvol afgelegd zonder ervaren begeleider. In cinema is ‘de mentor’ dan ook een opvallend populaire en vaak voorkomende rol. Uit de analyse van een aantal films blijkt dat de ontwikkeling van talent in cinema vele meesters kent, met verschillende en vaak onorthodoxe visies op mentorschap.
De vervreemding van migranten en minderheden in Europa: weinigen beschrijven ze zo accuraat als de Britse schrijver Caryl Phillips. Zo elegant, intelligent en zacht zijn proza, zo sterk zijn engagement tegen de magere vertegenwoordiging van minderheden in de westerse literatuur. Ook zijn nieuwe roman, The Lost Child, maakt hun stem hoorbaar. ‘Het grootste probleem onder migrantengroepen is geestesgezondheid, omdat je er gek van wordt dat mensen één deel van jouw identiteit willen, maar de andere niet.’
Een concert, gechoreografeerd en in scène gezet door Alain Platel, waarin veertien Congolese muzikanten barokmuziek laten versmelten met Congolese klanken: dat maakte Coup Fatal tot een van de revelaties van 2014. Niet alleen valt de muziek opvallend goed in elkaar, ook het talent van de performers die tegelijkertijd dansen, spelen, zingen, acteren en charmeren lijkt onuitputtelijk.
‘De afgelopen twintig jaar hebben de media het thema “immigratie” volledig gegijzeld. Ze spraken over het exotische, het vreemde, over de islam, over gevaar: over een soort multicultureel drama, dus. Ik wilde een boek schrijven dat een tegenwicht bood.’ Met Papegaai vloog over de IJssel waagde Kader Abdolah zich voor het eerst aan een roman over een openlijk maatschappelijk thema. Tegelijk herinnert de Iraans-Nederlandse schrijver ons aan de mateloze uitdaging van vertellers die zich een nieuwe taal moeten toe-eigenen, vaak tegen de scepsis van de canonbewakers in. Hoe hij dat ervaren heeft?
Begin niets zonder een helder beeld van wie je wil bereiken! Een welomschreven target audience lijkt vandaag een routine, eis en doel op zich geworden. Efficiëntie gaat nu eenmaal boven alles. Alleen is die functionele selectie niet zonder gevolgen.
Met Gustavo Dudamel en Gabriela Montero haalt Bozar dit jaar twee Venezolaanse topmusici naar Brussel. Gemene deler tussen beiden is El Sistema, een kunsteducatief initiatief dat doorgaat voor het achtste wereldwonder in de emancipatie van achtergestelde jongeren. Of dat is toch de buitenlandse perceptie. Maar El Sistema is natuurlijk veel complexer dan dat.
‘Grijp je kansen’, zo wordt er voortdurend in ons linker- en ons rechteroor gefluisterd. Niet alleen de politiek moedigt ons aan om ervoor te gaan. Ook het jongste Mestizo Arts Festival (MAF), ‘kunstenfestival met focus op stedelijkheid en mix’, sprak met zijn motto ‘You are here’ vooral het individu aan. Wel is er een groot verschil tussen de neoliberale en de emancipatorische kijk op het ‘ik’: het idee van de quilt.
Recensies over intercultureel theater? Ze zeggen alles over hoe er in Vlaanderen gekeken wordt naar taal en etnische achtergrond: als een belemmering. Naar mijn gevoel zit veel volk te wachten op de bruine Jan Decleir of de allochtone Dimitri Verhulst. En dat is precies waar zo goed als iedereen de bal mis slaat: die zullen niet komen. (KifKif)