Quizke. Wie is Fadila Laanan? (tip: geen kunstenaar.) In welke stad staat het BAM? (tip: ja, een museum.) En hoe heet het toptalent achter Calvaire en Vinyan? (tip: twee van de meest indrukwekkende films die de Belgische cinema de laatste jaren baarde). Geen zorgen, ook wij moesten tot voor kort minstens twee kruisjes zetten. Dat voelt nogal absurd aan. Waarom weten we zo weinig over kunst en cultuur in Wallonië?
Quizke. Wie is Fadila Laanan? (tip: geen kunstenaar.) In welke stad staat het BAM? (tip: ja, een museum.) En hoe heet het toptalent achter Calvaire en Vinyan? (tip: twee van de meest indrukwekkende films die de Belgische cinema de laatste jaren baarde). Geen zorgen, ook wij moesten tot voor kort minstens twee kruisjes zetten. Dat voelt nogal absurd aan. Waarom weten we zo weinig over kunst en cultuur in Wallonië?
Waarin verschilt de cultuurpolitiek van de Franse en de Vlaamse Gemeenschap? Een simpele vraag met een niet zo simpel antwoord. Daarvoor zijn beide gemeenschappen ongetwijfeld nog veel te jong. In een eerste fase was ‘de regionalisering van de cultuur’ vooral een taalkundige aangelegenheid. Want het grote veld dat cultuur beslaat, stopt niet aan de grens. Ook kunst kent geen regionale beperkingen.
Laurent Busine houdt niet van vergelijkingen. Als ik hem vraag naar de relatie tussen de begrippen ‘Wallonië’ en ‘cultuur’, schuift hij wat ongemakkelijk op zijn stoel heen en weer en zegt hij zuchtend: ‘Het probleem is dat iedereen altijd vergelijkingen wil maken.’
Hoe ziet Wallonië zichzelf? Of beter: hoe ziet Wallonië zichzelf het liefst? Geen betere plaats om een antwoord te vinden dan in het recent gerenoveerde Musée de la Vie wallonne in Luik.
Rekto:verso vroeg zes Franstalige cultuurredacteurs naar hun favoriete geheimtips. Ze schreven er telkens bij waarom die hotspots niet te missen zijn. Bon voyage! Klik op de afbeelding om de kaart in pdf te downloaden/bekijken.
U kent ze: de geroemde tegenstellingen tussen Vlaanderen en Wallonië. Meestal zijn het niet meer dan clichés, vooringenomenheden, getrukeerde statistieken, self-fulfilling prophecies en politieke manipulatie. Met de tegenstelling tussen de Vlaamse en Waalse film is het niet anders. Nochtans een terrein waar wel degelijk vergelijking mogelijk moet zijn.
Valavond in de trein naar Luik. Je kijkt naar buiten, en ziet méér dan de voorbijtrekkende omgeving. De weerspiegelende ruit maakt de werkelijkheid tot drie: jij – het landschap – jij-in-het-landschap. ‘Quelle drôle de coïncidence,’ denk je, ‘dit glas reflecteert niet enkel mij, maar ook mijn situatie!’ Want daar zit je, op verkenning in het Franstalige Belgische theater, als neutrale observator, maar er evengoed middenin met al je vooroordelen en onwetendheid.
Hoe noem je de hedendaagse literatuur in Wallonië? Waalse literatuur? Dat is nogal moeilijk. Je kunt de actuele situatie van de literatuur in Wallonië niet beschrijven zonder ook Brussel onder de loep te nemen. De symmetrie tussen Vlaanderen en Wallonië is dan ook niet groter op literair gebied dan op institutioneel vlak. Dat is zelfs eenvoudig uit te leggen. Het begint al bij de naamgeving.
Jarenlang verzamelde Jaap Kruithof (1929-2009) in zijn kelder een museum van banale objecten, prullaria en snuisterijen. Niet omdat hij die dingen per se wilde hebben, maar omdat hij niet wilde dat ze verloren zouden gaan. De inhoud van die kelder werd de tentoonstelling Omgaan met de dingen, in het Huis van Alijn (Gent). Maar wie tussen Kruithofs collectie rondwandelt, vraagt zich af waarom deze tentoonstelling interessanter is om over na te denken dan om te bezoeken.
Susan Neiman schreef het al in haar verdienstelijke boek rond ‘goed en kwaad in de 21e eeuw’: helderheid op het vlak van het morele is nooit zomaar gegeven. Het is iets ‘wat door inspanning te bereiken valt, maar dat ons, net als de andere deugden, meestal snel weer ontglipt’. Dat hebben ze bij Witte de With, Centrum voor Hedendaagse Kunst (Rotterdam), heel goed begrepen. Hun inspanningen rond Morality duren nog tot september en verdienen alle aandacht, vooral van degenen voor wie helderheid vanzelfsprekend is.
Lang geleden. Mijn Jamaicaanse vriendin Christine aan de telefoon. Of ik mee naar de Ancienne Belgique ging, daar kwam een te gekke R&B-meidengroep optreden. ‘Destiny’s Child heet ze.’ Ik: ‘Wat zullen we nu krijgen? Weer zo’n bijeengeraapt groepje grieten die veel huid tonen en in de micro kwijlen?’ ‘Nee man, ze zijn gaaf, markeer mijn woorden.’
Soms verkoopt een boek zichzelf. Reality Hunger: A Manifesto van David Shields is een vurig pleidooi voor non-fictie, en moet een bijbel worden voor een nieuwe generatie die de relatie kunst en werkelijkheid wil – of noodgedwongen moet – herdefiniëren. Het boek doet heel wat stof opwaaien en zou bijzonder in trek zijn bij Amerikaanse studenten literatuur. Dat is niet verwonderlijk.
Het staat in alle Europese kranten, het is om de haverklap op de radio en de muziekblogs krijgen er niet genoeg van: de media hebben Brooklyn tot heetste zone in muziekland gebombardeerd. En ze hebben een punt. Groepen als Grizzly Bear, Vampire Weekend, MGMT, Yeasayer, The Dirty Projectors, The Antlers, etc. hebben de laatste twee jaar allemaal opmerkelijke platen afgeleverd. Maar zij maken white indie rock, terwijl het populairste muziekgenre in Brooklyn volledig over het hoofd gezien wordt: hiphop.