Nr. 66 april - mei 2015

Redactioneel: Voorbij de vaan van de dag

Spelletje voor dooie momenten tijdens aanslepende linkse vergaderingen: noem zo snel mogelijk drie linkse waarden. Links en rechts weerklinken de usual suspects: ‘Solidariteit!’ ‘Rechtvaardigheid!’ ‘Zelfkritiek!’ ‘Interne onenigheid!’ grapt iemand met een opmerkelijk verzorgd voorkomen. Cryptorechts, vermoeden de anderen al enige tijd, maar inclusie wint het voorlopig van achterdocht. ‘Empathie!’ roept iemand. ‘Behalve voor rechts!’ grapt de cryptorechtse rakker, zich van geen kwaad bewust. De meest langharige van het gezelschap was tot dan toe diep verzonken in Le Capital au XXIe siècle van Piketty. Abrupt staakt hij zijn lectuur. In zijn ogen flakkert het ideologische vuur: ‘Wacht eens, vrienden,’ zegt hij genderneutraal, ‘wat als we nu eens afdalen van onze moral high ground! Wat als we daadwerkelijk met rechts zouden praten. Niet vrijblijvend om ons gevoel van het eigen gelijk te sterken, maar oprechts!’ Hij had de gave van het enthousiasme, maar niet van de woordgrap (humor en ideologie, een ongemakkelijk huwelijk). Hij vervolgde: ‘Wat als we er even, al was het bij wijze van gedachtenexperiment, van uitgingen dat we het bij het verkeerde eind hebben?’

 

Dossier: Voorrang van rechts

Welke inzichten over cultuur en samenleving leven er eigenlijk ter rechterzijde, die ons mogelijks kunnen inspireren of verrijken? Stel nu dat rechts echt waarden verdedigt die van de wereld een mooiere plek zullen maken. Niet alleen voor henzelf, maar voor iedereen. Waarom niet eens écht luisteren? Het resultaat van deze rechtsgeaarde poging tot gesprek is een rekto:verso die meer dan anders rechts is uitgelijnd.

Drifting right

Verzoening begint bij een goed gesprek. Daarom nodigt de Canadese kunstenares Deborah Pearson, zelf een linkse stemmer, mensen die zichzelf als rechts omschrijven uit in haar kano. Een vaartochtje en een open gesprek over politiek, met als doel elkaars standpunten en bezorgdheden te leren begrijpen. In het beste geval zelfs iets van elkaar te leren. Welaan dan, Deborah? Wat heb je zoal geleerd?

 

‘Hoe harder het klettert, hoe beter’. Oswald Spengler revisited

Een pikzwarte pessimist, een megalomane fantast en een mislukte – en dus revanchistische – artiest. De geschiedenis spuwde Oswald Spengler uit als voordenker van het nationaalsocialisme. Bijna een eeuw na de publicatie van zijn tweedelige bestseller Der Untergang des Abendlandes (1918, 1922) blijkt het debat over zijn erfenis springlevend.

 

We zijn niet gelijk

Als het om rechts denken in Europa gaat, is de Franse publicist en filosoof Alain de Benoist (1943) incontournable. Niettemin gaat hij er zelf prat op al te eenduidige tegenstellingen tussen rechts en links te willen ontwrichten.

Mozaïek: rechts-linkse canon

We vroegen een representatief deel van de Vlaamse volksvertegenwoordigers naar hun culturele favorieten, over partijgrenzen heen van rechts naar links.

 

Signalement: De liberale canon

Het liberalisme bestaat uit een amalgaam van denkers en stromingen. De liberale canon van Dirk Verhofstadt biedt een overzicht van de auteurs en hun teksten, die doorheen de geschiedenis hebben bijgedragen tot de ontwikkeling van het liberale ideeëngoed. Wie een stevige monografie over het liberalisme verwacht, komt ietwat bedrogen uit.

 

Sven Gatz: ‘Liberalisme moet over meer gaan dan geld en economie’

Onze nieuwe cultuurminister is liberaal. Maar in hoeverre onderbouwt dat liberalisme ook zijn cultuurbeleid? Beleid maken en vrijheid geven: op papier lijkt het een tegenstelling. In de praktijk heet het politiek. En wat heeft dat nog met ideologie te maken? Kan liberalisme onze omgang met kunst en cultuur extra inspireren? Een gesprek met een liberaal die zich verplicht ziet daar het adjectief ‘sociaal’ aan toe te voegen. ‘In het ene gezelschap word ik weggezet als de bourgeois, in het andere als linkse rakker. Ik lig daar niet wakker van.’

 

A Fistful of Tax Dollars. De nieuwe taxshelter onder de loep

Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz wil het taxsheltersysteem uitbreiden naar andere delen van de culturele sector nadat deze fiscale voordeelregeling ‘Vlaanderen op de kaart heeft gezet op gebied van film’. Nochtans werd de taxshelter voor audiovisuele producties recent hervormd na kritiek dat deze te gul was voor de verkeerde partijen.

 

Verdeeld portret van Vlaanderen

Leg eens uit hoe het komt dat de ‘rechtgeaarde’ aandacht voor eigentijdse kunst en cultuur bij het oorspronkelijke Vlaams-nationalisme vandaag niet meer terug te vinden lijkt bij N-VA? Hoe valt deze verschuiving te verklaren? Waar is het fout gelopen? Dit was de uitdaging waarvoor rekto:verso me stelde. Alsof die verwijdering voornamelijk aan de Vlaamse Beweging zou liggen, en niet zozeer aan de kunstensector zelf …

 

Signalement: De boom is scheef gegroeid

Voor het progressieve kamp waar we allen toe menen te behoren, gelden conservatieven weleens als het enige obstakel tussen ons en het geluk. Het kan dan ook nuttig zijn wanneer een boek ons herinnert aan wat het conservatisme als denkstroming inhoudt. Hoewel, gaat het hier wel om een volwaardige filosofie? Dat is niet duidelijk als je Het conservatieve denken van historicus en filosoof Jelle Dehaen leest.

 

Roger Scruton: diepzeeduiker op een surfplank

Zoek de fouten in volgende zin: ‘Rekto:verso praat met de conservatieve intellectueel Roger Scruton in de Google Headquarters op de derde verdieping van een modernistische glazen building (niet Bildung)in hartje Brussel.’ Indeed, een heel fout gesprek is het geworden. Slechts één ding wilden we van Scruton weten, naar de titel van zijn jongste boek: ‘how to be a conservative?’

It’s up to brave hearts

I’m not saying we always thought we were doing the Right Thing. But we never thought we were wrong. There were times we were unsure but we soldiered on; times our faith wavered, bringing forth the briefest of pauses.

 

Kunst als discussiestuk. Over de zin en onzin van artistic research

Er is iets vreemds aan de hand met artistiek onderzoek. De snelheid waarmee het zich vooral eind jaren 2000 heeft verspreid in de kunstwereld en in academia zou een indicatie moeten zijn van een artistieke of wetenschappelijke doorbraak. Maar een Demoiselles d’Avignon, Zwart Vierkant of Brillo Box van het artistiek onderzoek bleef uit, laat staan een e=mc2. Wel waren er eindeloze discussies over wat artistic research zou moeten zijn. Zelfmystificatie ligt op de loer: er wordt een soort status aparte bedongen die alleen maar grotere onduidelijkheid schept over wat het ‘onderzoek’ inhoudt, wat ‘goed’ artistiek onderzoek is, laat staan of de uitkomsten ook waar of onwaar kunnen zijn. Die vaagheid maakt het des te moeilijker om vast te stellen in hoeverre de opkomst van artistiek onderzoek de kunstwereld, de kunstpraktijk en het denken over kunst nu veranderd heeft. Laten we de vraag anders stellen: noem het onderzoek of niet, het gaat erom of en op welke manier de artistieke onderzoeksinfrastructuur bijdraagt aan nieuwe, intelligente, geïnformeerde kunst.

 

De tv: nog steeds mee!

Mooie Jonge Godenkinderen?

Coup Fatal – ‘Toccata’

In vrijheid onderworpen

Mediadeals: kopen cultuurorganisaties hun plekje aandacht?

Games to the next level

Cultuurambtenaar nummer 1 spreekt

Kunst als kennisproductie

Bezoeker gebruikt museum

Het doctoraat in de kunsten, tien jaar later

Sterf witte man!

Een Amerikaanse pastorale

Blote miserie

Signalement: Kunst en politiek anders bekeken

Een publieke omroep die verder kijkt dan zichzelf

Cultureel darwinisme: naar een kunstenlandschap van de besten?

De hoed van Eastwood

De vele voordelen van meer Vlaamse content op de VRT

De uitdaging van een niet-dansbaar concert: Arsenals Dance! Dance! Dance!

En avant Mons!

FM Brussel en de dood van de kleine zenders