Sinds een paar jaar regent het kritiek op de marktfundamentalische richting die de universiteiten wereldwijd uitgaan. Martha Nussbaum loste een stevig schot voor de boeg met haar pamflet Not for Profit (2010), de Duitse socioloog Richard Münch deed daar nog een fameuze schep bovenop in zijn studie Akademischer Kapitalismus (2011). Heeft de universiteit haar ziel verkocht aan de geldduivel, met in haar slipstream de kunstschool? Münch lost een schreeuw.
Jong geleerd is oud gedaan. Dat geldt voor dribbelwonders in het voetbal, maar evengoed voor pianovirtuozen. In beeldende kunstkringen worden uitzonderlijk talent en pure verbeeldingskracht echter hoger ingeschat dan technische vaardigheden. Kan het kunstenaarschap met de paplepel worden ingegeven of beslist een kind vooral zelf of het artistieke spelletje iets voor hem of haar is? De genese van de kunstenaar ontrafeld.
Jacques Rancière duikt de laatste jaren vooral in de kunstwereld op, maar hij komt eigenlijk uit de politieke filosofie. Hij heeft, om kort te gaan, het denken over emancipatie vernieuwd, gelijkheid weer tot een hot item in het politieke discours gemaakt, en de esthetiek überhaupt weer bespreekbaar gemaakt, nadat ze een conceptuele dood gestorven leek te zijn. Zijn werk was in de vorige eeuw alleen bij insiders een gespreksonderwerp – in de Franse en Angelsaksische filosofie werd toen nog eerder over de simulatie of de ironie van het werkelijke gesproken dan over de werkelijkheid zelf. Toen kwam 9/11, waarna de fameuze leuze ‘the return of the real’. Sindsdien is er ook in de kunsten weer behoefte aan een politiek denken. En Jacques Rancière biedt op het ogenblik de enige volwaardig uitgewerkte visie op de relatie van politiek en kunst.