Hoe zou het nog met de Amerikaanse cultuur zijn? Van 's werels grootmacht kennen we enkel Hollywood goed. Rekto:verso richt in dit dossier ook een blik op het brede draagvlak van het schaars gesubsidieerde podiumkunstenveld, en op twee bijzondere voorbeelden van de poëzie en de literatuur in de VS.
Stilaan werpt de nieuwe eeuw de vermoeidheid van de vorige af. Het 'einde van de geschiedenis' en de triomf van het kapitalisme (als de ene, zaligmakende religie) zijn door het wereldgebeuren dat de huidige crisis is als nefaste waanbeelden doorprikt. En plots hebben we weer een wereld, geen universum maar een pluriversum, een toekomst om in te geloven. Die toekomst is weliswaar getekend door het beeld van een totale apocalyps, een reëel einde van de geschiedenis door de fatale crisis van het klimaat. Maar anders dan het klaroengeschal over de komst van het paradijs op aarde is het denkbeeld van de apocalyps altijd een bron van ijver geweest, een openbaring die eist om aan het werk te gaan. De tijd die ons rest, is een tijd van ijver. Van nieuwe energie, andere energie. Op dat punt staan we, zoals bekend. En de literatuur blijft niet achter. Integendeel, ze wacht op ons. En ze heeft tijd.
Kunnen onze podiumkunsten nog iets leren van het Amerikaanse theatersysteem? Het is als aan een vrije zwaluw vragen of hij niet wil ruilen met een verlamde adelaar. En toch. Toen KVS-directeur Jan Goossens recent de grote plas overstak, op uitnodiging van de Eisenhower Foundation, voor een intensieve studiereis in de VS, viel hem er vooral het brede draagvlak van theaterhuizen op.
De werkelijkheid is te complex om in een tekst te kunnen vatten. Maar Ron Silliman verdicht ze in the Alphabet tot een tekst die je juist haar veelkantigheid doet ervaren.
Lees hier enkele fragmenten
Inherent Vice verbaast. Niet alleen vanwege de snelheid waarmee Thomas Pynchons nieuwste roman is verschenen, maar vooral vanwege zijn atypische, zij het twijfelachtige toegankelijkheid.
Met Inglourious Basterds heeft Quentin Tarantino voor het eerst een film gemaakt waarin het verhaal belangrijk is. Want als je al kan zeggen wat er in Reservoir Dogs, Kill Bill, Pulp Fiction of Jackie Brown geschiedt, ben je daarmee nog geen stap verder. Een misdaadcomplot, een wraakonderneming, een dag uit het leven van doodnormale Amerikanen, veel achterdocht rond evenveel geld - wat zijn ze meer dan archetypische kaders waarbinnen zich onvergetelijke scènes kunnen afspelen?
Graham Swift is een van de meest succesvolle en gerespecteerde hedendaagse Britse romanciers. Sinds 1980 heeft hij acht romans en een verhalenbundel gepubliceerd. Zijn werk wordt geroemd door de literaire kritiek, is bekroond met tal van literaire prijzen, en heeft hem een ruim en erkentelijk lezerspubliek opgeleverd in de Engelstalige wereld en ver daarbuiten.
Animatie zit meer dan ooit in de lift. Zowat alle generaties laten zich gretig betoveren door deze kunstvorm. Met een stijgend aantal 3D-films in de bioscopen oogt de toekomst van de animatie-industrie meer dan ooit driedimensionaal. Des te merkwaardiger is het dan ook dat Hayao Miyazaki, directeur en regisseur van de befaamde Studio Ghibli, die driedimensionale beeldenstorm moeiteloos doorstaat, precies door van authentieke 2D-animatie zijn handelsmerk te maken.
Popmuziek heeft een vreemde uitwerking omdat ze dingen en mensen zo plots - als in een vluchtige gedachteloze bedwelming - veel dichterbij brengt. Popmuziek doet zelfs dromen over het gelukte samenleven. Het is de stem, die fameuze verstrengeling van het zingende en het luisterende lichaam, die ons bij de lurven pakt. Over wat de popstem precies met je kan doen, wordt te weinig geschreven. Over de vaststelling dat popmuziek letterlijk (meer)stemmig is, al helemaal.
Na een opstapje in het Tate Modern (2005) en een voorsmaakje in het MoMA (Denkmal 11, 2008) bouwde Jan De Cock (°1976) in acht zalen van het Paleis voor Schone Kunsten (BOZAR) in zijn eigenste Brussel een reuzengrote installatie: Repromotion, met als ondertitel A Development Of The Artist Studio In Space (2009). Zaal na zaal lopen we door een woekering van constructies in vezelplaat, gestoffeerd met foto's en beeldhouwwerken.
'365 dagen actie in Antwerpen', zo bestempelt het Kalender09-project van Benjamin Verdonck zichzelf. Een jaar lang wijdt de kunstenaar-knutselaar zich uitsluitend aan gratis artistieke interventies in zijn thuisstad, opgehangen aan speciale kalenderdata of plotse actualiteiten. Een opgemerkte keuze voor onopgemerktheid, evalueert Wouter Hillaert na negen maanden Kalender09. Gezwind gaat hij in op Verdoncks open oproep van 18 september, Dag van de Democratie, om zelf projectvoorstellen in te dienen.
Op één punt verschilt de Belgische dance scene van de rest van het cultuurlandschap. Succes win je er niet door iets anders, maar door knal hetzelfde te doen. Smile, het derde album van Lasgo, stelt dat cliché (een beetje) bij. Aan nieuwe zangeres Jelle Van Dael kan het niet liggen, maar in sommige nummers klinkt zowaar een emancipatorisch verhaal door.
Kunnen geluiden politiek geladen zijn? De Engelse muzikant Matthew Herbert (°1972) vindt alleszins van wel. 'Wij vinden dat muziek nog altijd een echte politiek kracht kan zijn en niet zomaar de soundtrack bij overconsumptie', schrijft hij op de cover van There's Me And There's You, de meest recente cd van de Matthew Herbert Big Band. Volgens Herbert gaat muziek inderdaad verder dan het plaatsen van noten op een notenbalk, maar moet ze zich richten op geluiden waartoe de componist en de luisteraar zich kunnen verhouden. Of zoals hij het zegt in zijn korte tekst 'That sound': 'Mijn werk gaat niet meer om het 'vinden' van geluid. Het gaat om het opnemen van specifieke geluiden. Ik ben niet meer geïnteresseerd in het geluid van een deur die sluit. Ik wil nu weten hoe de deur van 10 Downing Street klinkt wanneer ze dichtvalt'. Op deze manier distantieert Herbert zich van de nadruk op 'bewustmakende' protestsongteksten, een onderwerp dat nog altijd de discussie over de relatie tussen populaire muziek en politiek beheerst.
Beweerde Jean-Luc Godard dat je voor een film slechts een meisje en een geweer nodig hebt, de Nederlandse cinema lijkt te willen bewijzen dat een wapen helemaal niet hoeft: een telefoon volstaat. Met wat goede wil kunnen we zelfs spreken van een mini-subgenre in de Nederlandse cinema: de telefoonfilm. De nieuwste aanwinst heet Oogverblindend.