Deze zomer was ik in Manchester, op het Contacting the world-festival. Een week lang ontmoetten Britse en buitenlandse jongerenpodiumgroepen (afkomstig uit Moslimlanden) er elkaar. Ze wisselden ervaringen uit, toonden hun werk aan elkaar. Er waren workshops en debatten. Een gezelschap uit Londen werd geconfronteerd met een troep uit Bangladesh. Een groep uit Maleisië met een bende uit, off all places, Oldham. Het podium dat ik te zien kreeg was overwegend middelmatig.
Toen Martin Schouten, de curator van het Nederlands-Vlaamse podiumfestival voor het volwassenenpodium, half mei van dit jaar zijn selectie bekend maakte, regende het bedenkingen. Woorden als 'saai', 'burgerlijk' en zelfs 'duf' waren niet van de lucht. In zijn selectie koos Schouten op een uitzondering na - vreemde eend in de bijt Bernard Van Eeghem - voor grotere en/of gevestigde gezelschappen. Een belangrijk deel van zijn selectie betrof daarenboven repertoirestukken. Kleinere, perifere projecten bleken uit de selectie verdwenen. Aangezien ons lijstje er toch helemaal anders uitzag, gingen we bij Martin Schouten peilen naar zijn criteria en maatstaven.
Mike Patton moet zowat de meest geschifte, de meest veelzijdige en de meest productieve muzikant van dit prille millennium zijn. Patton stond jarenlang aan de microfoonstandaard bij de Amerikaanse rockformatie Faith No More en maakte zichzelf en zijn groep wereldberoemd door middel van hitsige, onberekenbare rock, even scabreuze teksten als twijfelachtige acts (meerdere malen haalde Patton tijdens een optreden zijn klokkenspel te voorschijn of testte hij live met behulp van een microfoon de rekbaarheid van zijn kringspier).
Iedereen kan vast een paar namen noemen van wijze mannen die van een berg afdaalden om aan de wereld hun visie wereldkundig te maken. Mozes, Zarathustra, ik noem maar wat. Sinds 10 on Ten hoort ook de Iraanse regisseur Abbas Kiarostami in dat rijtje thuis, al valt dat uit de film zelf niet meteen op te maken. Want hoewel 10 on Ten heel wat goede ideeën bevat en Kiarostami internationaal bekend staat als een man met visie, is de verpakking van die visie en die ideeën - de gefilmde versie van die intellectuele tocht van de Iraniër - weinig boeiend en erg flets. Het is zelfs in die mate storend dat het de inhoud van de film reduceert tot naïef en vrijblijvend gepraat, een tot kunst verheven egodocument. Deze bespreking is het relaas van een zoektocht naar een verklaring voor het negatieve effect van de film en naar wat door die vorm verloren gaat.
'Misschien niet het avontuurlijkste maar wel het gaafste.' Zo noemde juryvoorzitter Johan de Haes vorig jaar het boek Alle Mensen Bijten van Margot Vanderstraeten bij de uitreiking van de debuutprijs. De Haes had samen met de rest van de jury duchtig zitten snurken tijdens de lectuur van de debuten uit 2002, en tijdens zijn officiële speech deed hij weinig moeite om dat te verbergen. Hij sprak over een 'algemene verwondering over de ongelijke kwaliteiten van het aangeboden proza' en hekelde het feit dat 'jonge schrijvers van wie het talent zonder meer opviel' zich niettemin hadden bezondigd aan een heleboel 'stuntelige over duistere zinnen'. Om de prijs (die toch goed was voor 6200 euro) helemaal van zijn glans te ontdoen, liet De Haes zich nog ontvallen dat het wellicht 'rechtvaardiger en betrouwbaarder' zou zijn om nieuw talent pas te bekronen na de 'eerste twee of drie publicaties'. Maar the show must go on, en dus wordt er in oktober opnieuw een Debuutprijswinnaar bekend gemaakt. Ik bezorg de winnaar persoonlijk een bak Duvel als hij of zij niet Annelies Verbeke heet.
Tien jaar Will Oldham in een notendop: van 1993 tot 1997 maakt Oldham onder de pseudoniemen Palace, Palace Music en Palace Songs een handvol langspelers en een hoop ep's en singles. Het is muziek op folk en country geheid, maar gespeeld door iemand die jong was in de jaren '80 en '90, gepokt en gemazeld is in punk, indie-rock, en lo-fi, iemand die in folk en country de directe emoties en rauwe energie van de alternatieve muziek van zijn tijd herkent. Kortrom, Oldham zat zowat in de alt-country, een label dat men begin jaren negentig plakte op de toonaangevende versmelting van Amerikaanse traditie en punk door de groep Uncle Tupelo. In 1997 kapt hij met de Palace-afleidingen en brengt hij platen uit onder zijn eigen naam, en onder de noemer Bonnie 'Prince' Billy.
Enkele maanden geleden opende het vernieuwde Fotomuseum Provincie Antwerpen. Onder leiding van de Antwerpse architect Georges Baines onderging het gebouw aan de Waalse Kaai een heuse transformatie. De claustrofobische bovenruimte werd opengebroken tot een volwaardige tentoonstellingsruimte. Het museum biedt vandaag onderdak aan een mooi en ruim café, een bookshop en zelfs een commerciële galerie. Het neusje van de zalm is weliswaar de bibliotheek die via een open afrastering publiek zichtbaar is gemaakt. Daarmee wordt de bezoeker met een belangrijke museale functie geconfronteerd, die in andere instellingen veelal achter de coulissen is verscholen. Het bleef echter niet louter bij een gerenoveerd gebouw. De heropening van het Fotomuseum luidde immers ook een nieuw beleid in.
KONTRO
STADSTHEATER
: Jaak Van Schoor
l. Het stadstheater is in Vlaanderen een historisch gegeven: het beroepstoneel is er ontstaan (veel later dan in andere delen van de wereld). Dat was het gevolg van de emancipatie van een stedelijke cultuur en mede een resultaat van een democratiseringsproces waarin de Vlaamse Beweging een belangrijke rol heeft gespeeld. De driehoek Antwerpen-Gent-Brussel is de historische driehoek en het fundament van ons beroepstoneel. Op zichzelf is dat historisch gegeven echter weinig relevant voor wat er nu in die huizen gemaakt wordt. Omdat onze maatschappij én ons theater grondig veranderd is. Maar de stadstheaters vervullen wat dat betreft een soort symbolische functie.