Nr. 16 maart - april 2006

Redactioneel: Ophokplicht

We reden in gesubsidieerde busjes naar Brussel. De sector was massaal aanwezig. Iedereen had het druk druk druk. Al binnenkomend dansten we de polonaise. Sommigen kwamen pro forma, anderen uit protest. Zij hadden geen geld gekregen, of toch veel te weinig. Ik vroeg me af of kunstenaars die hun subsidies kwijt zijn nog wel thuishoren op de nieuwjaarsreceptie van de gesubsidieerde sector en werd van die vraag een beetje ongemakkelijk. 

 

De wereld is een tuin. En wie zal hem onderhouden?

Vader, moeder zult gij eren. Ook tijdens een avondje filmkijken. Ik ken mijn klassiekers. Dus zat deze frase van mijn moeder me dwars: 'De wereld is slecht, dat weten we. Maar wat heb je eraan om dat nog eens op je bord te krijgen tijdens een avondje uit?' Ze speelde het op na The constant gardener van Fernando Meirelles. De idealist in mij voelde zich aangesproken. Want wat maakt een geëngageerde film meer los dan een gevoel van vlammende verontwaardiging? En wat doet een mens nadien nog met die vlam? Of is dat delen in andermans miserie een louter therapeutische trip, waarvan de krachtlijnen snel weer verdrinken in 's levens beslommeringen, zoals we die kennen aan deze zijde van de aardbol?

Wat met Rechts?

Vanuit twee actuele voorstellingen die zich expliciet verhouden tot het Vlaams Belang, zet Wouter Hillaert een boompje op over de mogelijkheden van podium om met 'rechts' om te gaan. Een minder categorieke confrontatie, zo stelt hij, zou de concrete podiumpraktijk meer in overeenstemming brengen met de dure theorieën die nu vaak over haar maatschappelijk belang verkocht worden.

 

Tranny blues en genderjazz

Terwijl politiek correcte flikkertjes netjes trouwen en keurige huisjes bouwen, heroveren genderbenders en neo-bohémiens de culturele scène. Ik heb het dan niet over de comeback van Jayne County of La Streisand (Zij Van De Onmogelijk Lange Vingernagels En Ontelbaar Veel Octaven). Nee, een handvol purperen troubadours heeft de frigobox van het homofiele geheugen geplunderd en omgetoverd tot de beste muzikale renaissance sinds … Wel, zoek het zelf maar uit, maar als je het mij vraagt, zijn Rufus Wainwright en Antony and the Johnsons zowat het beste dat de muziekscène sinds Jeff Buckley is overkomen. And you can quote me on that, dahlings!

 

Belle brandt een kaars voor Selder Simonaars

Ik moet op bezoek bij Belle Perez. Tijdens de persconferentie zit er links naast mij een loser van de Joepie, rechts een droepie van de Story, en helemaal vooraan is een truttemie van Dag Allemaal lesbische blikken met madam Perez aan het wisselen. Best kinky, eigenlijk.
Hoe ben ik hier verzeild geraakt? Ik, Selder Simonaars, de meest kritische rockjournalist ter wereld, ik die van David Bowie een zakje smegma heb gekregen om onder mijn hoofdkussen te leggen. Ik, Simonaars Selder, die ooit Noel Gallaghers teennagels heb bijgeknipt, ik zit hier naar Belle - Bakkes - Perez te gapen. Maar ze zal het straks niet makkelijk krijgen, want ik ga haar eens onwaarschijnlijk kritisch op de rooster leggen.

Multicultizadie

In Over schoonheid portretteert Zadie Smith op overrompelende wijze de problematiek van een multiculturele maatschappij', zo staat te lezen op de achterflap van de Nederlandstalige versie van Smiths derde roman. De uitgever heeft toch niet zo erg goed nagedacht bij deze beschrijving. Over schoonheid is een overrompelende roman, dat is waar. En Smith is niet blank, en er komen zowel blanke als zwarte personages in haar boeken voor. Voor velen is dat blijkbaar voldoende om van haar een boegbeeld van de multiculturele schrijverij te maken of haar tot expert van de multiculturele maatschappijproblematiek te bombarderen. Dat is vreemd, want in Over schoonheid toont Smith nu net dat de belangrijkste samenlevingsproblemen werkelijk niets met multiculturaliteit te maken hebben.

 

De tuin van heden

Kate groet 's morgens de dingen. Van deurmat tot wasmachine: alles is bezield in de kosmos van Kate Bush. En na een muzikale stilte van twaalf jaar heeft ze op Aerial (2005) haar visie opnieuw gedefinieerd. Het kleinood is de synthese van haar oeuvre. Het duurt twee schijfjes lang, en het is een prachtig ding. Aerial is het werk van een visionaire kunstenares, tot evenwicht gebracht door de ervaring van het moederschap.

 

Veiligheid op drift

Kogelvrije T-shirts, gestileerde prikkeldraad, verwarmd straatmeubilair voor sekswerkers, een antibacteriële hoornhoes voor openbare telefoons … Ontwerpers zijn vandaag maar wát inventief om de consument een gevoel van veiligheid te geven. Driehonderd van hun voorstellen voor een beter beschermde wereld waren laatst te zien op de grote expositie Safe: design takes on risk van het Museum of Modern Art (MoMA) in New York. Prototypes vooral, maar geflankeerd door enkele klassiekers als het Zwitsers zakmes. design op z'n scherpst, tussen nut en nood. Maar overdrijven we niet een beetje?

 

De Roller Coaster van Slumberland

De leukste avonturen zijn korte avonturen. Zoals die van stripheld Nemo, die samen met zijn geestelijke vader Windsor McCay op 15 oktober 1905 zijn intrede maakte op de weekendpagina's van de New York Herald. McCay was een kind van zijn tijd en hij incorporeerde in zijn strips het modernisme van het begin van de twintigste eeuw. Vele vormelijke experimenten met kadrering, leeslijn en perspectief, die we anno 2006 in de zogenaamde 'kwaliteitsstrip' kunnen lezen en bekijken, vinden we ruim honderd jaar eerder al terug in het werk van McCay. In Little Nemo onderzocht hij op de weekendpagina's van een krant - dus niet voor een nichemarkt - de mogelijkheden van zijn medium. Dat een aantal hedendaagse stripauteurs in het kijk- en leesboek Little Nemo. Un siècle de rêves een hommage aan de kleine jongen en zijn dromenland brengen, is dan ook niet meer dan gepast.

 

Designalikes

Een stoel heeft gewoonlijk een zitvlak, een rugleuning en vier poten. Voor meubelontwerpers is dat niet altijd zo vanzelfsprekend. Hoe kan je een meubel of product opnieuw uitvinden zonder afbreuk te doen aan comfort, schoonheid en eenvoud? Bovendien loop je het risico dat het al eens ontworpen is. Is het nieuwe ontwerp beter of niet meer dan een flauw afkooksel? Enkele voorbeelden waarbij u alvast zelf de 'inspirerende' werking van Richard Hutten, Donald Knorr, Ingo Maurer en Arne Jacobsen kan beoordelen.

 

Het verbannen medium: James Sante Avati (1912-2005) en de schijnstrijd illustratie - kunst

In het voorjaar van 2005 stelde het SMAK de schilderijen en tekeningen van Michaël Borremans tentoon. Op het einde van datzelfde jaar presenteerde het Gemeentemuseum Helmond de schilderijen van de enkel als illustrator bekende James Avati. De verwantschap tussen het werk van Avati, gemaakt vanaf de jaren vijftig, en dat van Borremans, uit de eerste jaren van de eenentwintigste eeuw, maakt duidelijk hoe sterk ook vandaag het museum voor hedendaagse kunst het onderscheid cultiveert tussen 'illustratie' en 'kunst'. Het verschil in genre is slechts een oppervlakkig criterium wanneer men ontdekt wat de ware reden daarvoor is.

 

Chimamanda Ngozi Adichie en Chika Unigwe: stemmen die aandacht verdienen

De meeste van mijn vrienden kunnen uit het hoofd niet één Afrikaanse schrijver noemen. En eerlijk gezegd, ik kan het hen niet kwalijk nemen. Had ik geen postkoloniale literatuur gestudeerd aan de universiteit van Luik, ik zou er ook geen kennen. Tijdens mijn hele lagere en middelbare schooltijd in de jaren tachtig en negentig werd me niet één keer gevraagd een Afrikaanse roman te lezen. Als Afrika al ter sprake kwam, ging het meestal over een of ander historisch feit in verband met de kolonisatie van Kongo, al stonden de wreedheden van de Belgen aldaar uiteraard niet op de agenda. Nee, er was hooguit plaats voor een bezoekje van een verhalenverteller om ons bekend te maken met de mondelinge overleveringen van Afrika, maar over de literatuur van het continent werd met geen woord gerept.

Darwins jukebox

Welkom in iPod-land. Hier gaat het snel. Razendsnel. Te snel bijna om alles grondig in je op te nemen. En zo hoort het ook. Evolutie is namelijk levensnoodzakelijk, zeker in kunst en cultuur. Over de iPod spreekt men zelfs in termen van een revolutie. Eentje in zakformaat, zeg maar, en de vlijmscherpe speerpunt van de bredere digitale revolutie die zich eind vorige eeuw langzaam en alsmaar zekerder op gang trok. Ik heb zelf óók een iPod en ik vind hem óók geweldig. Maar sta mij desondanks toe een bescheiden lans te breken voor Het Album.

 

Wereldmuziek

Twintig jaar geleden beslisten enkele slimme jongens in een pub in Londen om de naam 'world music' te kleven op alle muziek die niet paste in bestaande hokjes. Het muzieklandschap is sindsdien grondig gewijzigd. Door de drang naar exotisme, een relatief beperkt nieuw aanbod in de popmuziek en het stagneren van klassieke muziek en jazz vergrootte de honger van de platenlabels naar een 'nieuw product'. Wereldmuziek dankt er zijn boom van de laatste vijftien jaren aan. Maar wie blijft op zijn honger zitten?
Een subjectieve analyse van een grote wereld.

 

Kontro:Verso: Gevangenissen in België