Je merkt het aan grootse herdenkingen als Expo 58, de vele heropvoeringen van lang vervlogen performances of massaspektakels, zelfs het succes van de Fixkes. Vroeger is weer helemaal terug. Frissen we gewoon ons collectief geheugen op, of is er meer aan de hand? Wat zegt die herdenkingsindustrie over onze cultuur? Of zelfs over een mogelijke crisis in de kunst?
De toekomst ligt niet meer voor het grijpen. Maar leggen we wel genoeg verbeeldingskracht aan de dag? Als multiculturele grootstad wordt Brussel geregeld ‘stad van de toekomst’ genoemd. Een regio die de derde rijkste van Europa is en waar drie op de tien kinderen uit een gezin komen waarin niemand werkt. Waar de jongerenwerkloosheid boven de veertig procent piekt. Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst? Waarom is het wachten op een ontwerp voor de stad van de toekomst, dat zowel de sociaal-culturele als economische en ecologische vraagstukken aanpakt?
Literaire hypes gaan vooral over zichzelf: voor of tegen het boek waarvan iedereen zegt dat je het moet lezen. Frank Albers las Jonathan Franzens Freedom ook echt en vond het slot iets wezenlijks vertellen over de Amerikaanse cultuur. Of je het nu al gedaan hebt of niet: je zult het met scherpere ogen lezen.
De graphic novel À la faveur de la nuit van de Canadees Jimmy Beaulieu is niet alleen een eigentijdse en erg persoonlijke 1001 Nacht in stripvorm. Het Europese debuut van Beaulieu is bovendien een speelse én intelligente reflectie op het genre zelf.
Exact twintig jaar geleden verscheen Het verkoolde alfabet, het literaire dagboek van Paul de Wispelaere. Toen bejubeld als een tijdloos document, nu een vergeten klassieker. Een gesprek met de oude schrijver over verval en toekomst, natuur en literatuur.
Eén van de grote schandalen van de kunstwereld in de jaren 1980 was ongetwijfeld de hondsbrutale manier waarop Tilted Arc van Richard Serra werd vernietigd. Aanvankelijk werd gesuggereerd om het werk naar een andere locatie te brengen. Maar Serra merkte op dat het stuk site-specific was en dat verplaatsen evenzeer neerkwam op vernietigen. Een vergelijkbaar argument gaat op bij pogingen om beroemde performances uit het verleden zo precies mogelijk te hernemen.
De heropvoering van historische gebeurtenissen in de kunsten wordt niet altijd relevant gevonden en oogst veelal scepsis. Audiovisuele werken van Ant Farm, Jeremy Deller & Mike Figgis en Peter Watkins tonen dat het ook anders kan.
De houten vloeren waren net afgeschuurd – hier en daar dwarrelde nog een vergeten schaveling – en een paar graszoden lagen nog niet helemaal op hun plek in de tuin van het museum. De eindspurt naar de opening van het STAM, het nagelnieuwe stadsmuseum van Gent, moet een helse rit geweest zijn. Maar op acht oktober was het eindelijk zover en werden het gebouw, de vaste tentoonstelling en een voortreffelijke eerste tijdelijke tentoonstelling geopend. Het resultaat is behoorlijk indrukwekkend. En toch valt er op sommige aspecten van de aanpak best wat af te dingen.
Je zou het haast vergeten, maar tegelijk met de permanente tentoonstelling werd ook een eerste tijdelijke tentoonstelling geopend in het STAM: Belichte Stad. Over dag, licht en nacht. Samensteller Terenja Van Dijk bestudeert aan de hand van allerhande artefacten de invloed van licht (en de afwezigheid ervan) op het stadsleven.
In sciencefiction gaat de verbeelding van de toekomst doorgaans over de projectie van allerlei verwachtingen die in het heden leven. Sciencefictionfilms hebben vaak een optimistische toon, wanneer aan een bepaald verlangen voldaan moet worden. Critici achten het genre net hoog wanneer de films een cultuurpessimistische visie etaleren. Maar wordt zo’n pessimistische sciencefiction niet gekenmerkt door behoudzucht? Houden de bedenkingen bij nieuwe tendensen niet indirect in dat het verleden rooskleuriger wordt voorgesteld dan het werkelijk was?
Makik binne
Makik binne
Oem e lieke te beginne
Over de dinges die kik mij ammaal herinner
Uit de goeien ouwen tijd?
Het verleden is nooit weg. Met regelmaat draaien we de klok even terug en houden we grote herdenkingen. Zoals bij de viering van een halve eeuw Expo ’58 gaat het vaak om een kritiekloze herdenking, en om een herinnering aan hoe we vroeger de toekomst droomden. Aan de universiteit van Gent verrichten historicus Berber Bevernage en theaterwetenschapper Frederik Le Roy onderzoek naar onze omgang met het verleden, op sociaal en cultureel vlak. Een gesprek.
Verbazing alom. Met 250.000 verkochte exemplaren kende Alone in Berlin, de heruitgave van Hans Fallada's Jeder stirbt für sich allein (1947), recentelijk veel succes in de Engelstalige wereld. Duitsland herontdekt zijn literaire verleden, met dank aan de Engelsen.
Met In stukken bundelt Eric De Volder al zijn theaterteksten. Wat geeft de regisseur van Toneelgroep Ceremonia als je hem alleen maar leest? En voegt dit boek dan ook iets toe aan het Vlaamse toneelrepertoire?