Zomerlijn 2011

Theaterfotografie: een onmogelijke kunst

Theaterfotografie? Nooit bij stilgestaan. Jawel, er circuleren beelden van voorstellingen. Die krijgen we te zien in een festivalbrochure of in de krant, bij cultuuragenda’s of recensies, en op de website van gezelschappen. Een enkele keer wordt er een heus fotoboek mee samengesteld. En ja, sommige foto’s zijn onlosmakelijk verbonden met een repertoire, zoals de elegante Rosas-foto’s van Herman Sorgeloos. Maar we hebben er nooit écht naar gekeken.

 

Een gevoel voor energie

‘Pingpong’ noemen fotograaf Koen Broos en theatermaker Inne Goris hun continue gesprek. Telkens begint dat overleg al bij Goris’ eerste ideeën voor een nieuwe creatie. Telkens eindigt het bij foto’s die misschien nog meer bezonken voelen dan de eigenlijke voorstelling. Broos & Goris: een dubbelspel in suggestie. ‘We laten een atmosfeer zien.’ 

Hoe beter de dans, hoe moeilijker te fotograferen

Al bijna dertig jaar fotografeert Herman Sorgeloos de choreografieën van Anne Teresa De Keersmaeker. Nog nooit, bekennen ze, hebben ze met elkaar over die samenwerking gepraat. Wat ze bij elkaar vinden? Wat een goeie dansfoto is? Het gebeurt gewoon: de een beweegt of doet bewegen, de ander bevriest die beweging weer. En toch. De beelden die de wereld van Rosas te zien krijgt, volgen een paar scherpe principes.

 

Theaterfotografie is nonsens

Al vijftien jaar lopen fotograaf Maarten Vanden Abeele en theatermaker en beeldend kunstenaar Jan Lauwers een parallel parcours. Vanden Abeele verzorgt niet zomaar de kiekjes van Lauwers’ leven en werk met Needcompany. Vanuit hun artistieke affiniteit voeren ze één lang gesprek over kunst. En daarom heeft een theaterfoto pas zin als het een goede foto is.

 

De theaterfotograaf als acteur

In het theater van de Roovers vormen de foto’s van Stef Stessel een vertrekpunt. Was hij aanvankelijk enkel de scenograaf, al snel ontpopte hij zich binnen het collectief ook tot de ‘huisfotograaf’. Intussen werden zijn beelden zelfs een onvervreemdbaar deel van de voorstellingen. Ze maken van de theaterfotograaf een acteur tussen de andere.

Een zomer zonder liefde

De zomer is een ideale tijd om de dingen even on hold te zetten. Twee auteurs, Siri Husvedt en Pierre Pachet, brachten eerder dit jaar elk een roman uit waarin die moeilijke oefening werd gedaan met de liefde. Beide romans plaatsen – weliswaar vanuit een ander vertrekpunt, en met andere (verteltechnische) middelen – de liefde voor even ‘tussen haakjes’, om die daarna opnieuw volledig in de armen te sluiten.

 

Testament van onze radicale werkelijkheid. 'N30' van Jeroen Mettes

Op 21 september 2006 pleegde literatuurwetenschapper, essayist, blogger en dichter Jeroen Mettes zelfmoord. Bijna vijf jaar later verschijnt zijn nagelaten werk in twee bundels: Weerstandsbeleid en N30. Die laatste bundel bevat Mettes’ gelijknamige, ambitieuze en ongepubliceerde poëzieproject en enkele andere gedichten.

 

Literatuur als seculier verlangen. 'Weerstandsbeleid' van Jeroen Mettes

Op 21 september 2006 pleegde literatuurwetenschapper, essayist, blogger en dichter Jeroen Mettes zelfmoord. Bijna vijf jaar later verschijnt zijn nagelaten werk in twee bundels. Weerstandsbeleid verzamelt zijn essays en vertaalt zijn blog Poëzienotities naar papier.

 

De erfenis van de veerman. Filmcriticus Serge Daney

Toen Serge Daney stierf in 1992 gold hij als de beste en meest invloedrijke naoorlogse Franse filmcriticus. Bijna 20 jaar later weten weinigen nog wat hij bedoelde met passeur, ciné-fils en la maison cinéma. Gelukkig kunnen we nu in het Nederlands kennismaken met Daneys gedachten en teksten. Octavo publiceert naast de autobiografie Volharden ook de essaybundel Een ruimte om in te bewegen. Inspirerende lectuur.

 

Debuut buiten proporties. Over Tim Enthovens 'Binnenskamers'

De boekenmarkt heeft zijn voorkeuren qua vorm en inhoud, qua genres en thematieken. Bijgevolg vallen afwijkende stijlen en formaten soms buiten beeld. Nochtans vindt vernieuwing niet steeds plaats binnen de veilige grenzen van de vertrouwde verschijningsvormen. Experiment is nodig, ook wat het boekobject zelf betreft. Het boekontwerp maakt immers wezenlijk deel uit van het beeldverhaal. En dat heeft Tim Enthoven goed begrepen, zo bewijst hij met zijn debuut Binnenskamers.

 

Een knoert van formaat. Over Davide Reviati's 'Etat de Veille'

Graphic novels worden door hun uitgevers graag in een fraai formaat op de markt gebracht. Zo proberen ze de uitgave een aura van kwaliteit te verlenen, de graphic novel een plaats te geven in de literaire canon. Davide Reviati's laatste behoort ongetwijfeld tot die nieuwe canon, en gelukkig niet alleen om de verpakking. Die turf kan cover tegen cover staan met kleppers van Marjane Satrapi of Chris Ware.

 

'No truth from a child's mouth'. Trauma en spel in de films van Sarah Vanagt

Als geen ander weet de Brusselse filmmaakster Sarah Vanagt vergeten verhalen vorm te geven. In haar films laat ze kleine mensen geschiedenis schrijven, op een bijzonder rake manier. Vanagt viel met haar werk geregeld in de prijzen, recent nog won ze met The Corridor – waarin ze een ezel volgt die in Zuid-Engeland op bezoek gaat bij bejaarden – de eerste prijs in de Belgische competitie van het Courtisane-festival. Zopas ook is haar oeuvre verzameld op twee dvd’s, die samen met een bundel teksten over haar werk worden aangeboden in een knap vormgegeven boekje.

Brief aan de wolken. Hugo Claus, hamsterfluisteraar

Beste Hugo Claus,

Was ik (bij)gelovig, dan was ik er vast van overtuigd dat jij postuum zélf een hand hebt gehad in de kwajongensstreek die iemand blijkbaar met je 'nieuwe' boek heeft uitgehaald. Het stofomslag van het exemplaar van De wolken dat mij bereikte, zat namelijk op twee verschillende manieren verkeerd om het boek gewikkeld. Volstrekt onschuldig, maar toch intrigerend plagerig, dat is het beeld dat op het eerste gezicht ook in dit boek weer van jou opdoemt: iemand die links achter je komt staan, maar rechts op je schouder tikt, waardoor je als een idioot naar het grote niets omkijkt en tegelijk beseft dat er zich ergens in je blinde hoek een geweldig grote grijns openvouwt. Ontelbare keren heb ik het omslag willen omkeren, zodat het goed zou komen te zitten. Toch heb ik het niet gedaan. Nu nog zaai je twijfel in mijn hoofd.

 

Lopen met de waarheid. Over hardlooplegendes en verbeelding

Sport verdraagt fictie slecht. Een verzonnen personage dat deelneemt aan de Olympische Spelen, daar wringt doorgaans iets mee. Volgens filosoof en sportverhalenexpert Arthur Van den Boogaard zou daarmee één specifieke eigenschap van topsport worden ontkend, namelijk dat ze werkelijk heeft plaatsgevonden.  Dat er toch goede argumenten zijn om waargebeurde sportverhalen met fictie te vermengen, bewijzen de pas vertaalde roman Hardlopen van Jean Echenoz en de film Atletu (The Athlete). Sportjournalist en hardschrijver Jan Boesman hield ze tegen het licht en zag de legende van hardlopers Emil Zatopek en Abebe Bikila er alleen maar leesbaarder door worden.

 

Is de promotiegalerie een utopie geworden?

Midden in Venetië. Binnen en buiten de grenzen van de Biennale

'The Crooked Path': het imaginaire museum van Jeff Wall in Bozar

Het beeld van het jaar

Vele talen, maar waartoe?

Het Kunstenfestivaldesarts: van het goede te veel

Spectres

Een noodlottig geschenk: theatermaken in Jenin en Kinshasa

Dirk Pauwels zit met een serieus probleem

Immanentie - Jorge Macchi in S.M.A.K.

Het kansloze escapisme van Johan Harstad

Meer onkruid in de Nederlandse cinema!

Dossier: Theaterfotografie