Een vreemde paradox is het: hoe meer maatschappelijk protest er broeit, des te minder wervende kracht lijkt er uit te gaan van klassieke vormen van verzet. Missen we ideeën en creativiteit? Rekto:verso vroeg een brede schare aan artiesten en activisten naar hun meest inspirerende voorbeeld van verzet. Wat kunnen we er anno 2015 van leren?
Wie vandaag nog vol vertrouwen de toekomst tegemoet ziet, lijkt wel wereldvreemd. Steeds andere crises stapelen zich op. Vooruitgangsgeloof maakt plaats voor angst, conservatisme en onverschilligheid. Tegelijk duiken in uiteenlopende sectoren meer en meer initiatieven op die de status quo bekritiseren en druk experimenteren met alternatieven. Ook de kunst springt mee op de trein van die ‘maatschappelijke avant-garde’, met een artistieke strategie die voor kritiek en toekomstverbeelding erg geschikt lijkt: de alsof-strategie.
Entropic Empire: On the City of Man in the Age of Disaster verzamelt filosofische essays, casestudies en dagboekfragmenten die Lieven De Cauter tussen 2006 en 2012 schreef over het post-9/11-tijdperk. Het boek biedt een panoramisch beeld van een wereld in verandering en geeft zowel de filosoof als de politieke activist in De Cauter een stem.
Deze tijd heeft nood aan ‘dwarsdenken’, roept politicologe Chantal Mouffe sinds jaar en dag. Ze is er zelf een levendig bewijs van. Terwijl consensuspolitiek de dienst uitmaakt, verdedigt de vermaarde filosofe het grote belang van onenigheid, van scherp ideologisch conflict. Ook kunstenaars spelen daar volgens haar een rol in: ‘Kritische kunst voedt het besef dat er wel degelijk alternatieven zijn.’
These times call for opposition. At least, that’s what political theorist Chantal Mouffe has been saying for years, and she is the living proof. While consensus politics rules, the renowned philosopher defends the importance of disagreement and explicit ideological conflict. She asserts also artists have a role to fulfil: ‘Critical art makes us realize that there are alternatives.’
Vallen artistieke autonomie en maatschappelijk engagement te rijmen? Nergens steekt die vraag zo nadrukkelijk de kop op als bij kunst in de openbare ruimte. Voor een eigenzinnig antwoord zocht Benjamin Verdonck in de Parijse voorstad Aubervilliers de Zwitserse beeldende kunstenaar Thomas Hirschhorn op.
Natuurlijk zou de vijftigjarige onafhankelijkheid van Congo niet geruisloos voorbijgaan. Maar wie had zo’n vloedgolf van festivals, filmvertoningen, concerten, toneelvoorstellingen, tentoonstellingen, documentaires, krantenbijlagen, televisiereportages en boekpublicaties verwacht? Dat iedereen vandaag en masse op de ‘Congotrein’ springt, zegt vooral veel over dieperliggende maatschappelijke sentimenten in België zelf.
Al een aantal jaren maakt het sociaal-artistieke gezelschap de Unie der Zorgelozen twee verschillende soorten voorstellingen. Enerzijds zijn er de 'wijkprojecten' waarbij het grootste deel van de ploeg het podium deelt. Een bezetting van een veertigtal acteurs en muzikanten is daarbij eerder regel dan uitzondering. Natuurlijk is het een door en door politieke keuze om niemand uit te sluiten, zelfs de valse zangers niet, of de acteurs met plankenkoorts. Voor de zogeheten 'doorstroomprojecten', zoals Actuaris, de laatste voorstelling van de Unie, wordt wel een selectie gemaakt, op basis van acteerkwaliteit en artistieke identiteit.
In april 2008 maakte de reisvergelijkingssite Tripadvisor de resultaten bekend van een enquête die peilde naar de toeristische appreciatie van de belangrijkste Europese steden. Onze hoofdstad kwam toen uit de bus als de saaiste stad van het oude continent, wat heel wat verontwaardiging uitlokte onder Brusselaars.