In zijn nieuwe documentaire EXPRMNTL belicht Brecht Debackere een tot de verbeelding sprekende episode uit ons culturele geheugen. Tussen 1949 en 1974 was Knokke warempel het Walhalla voor de liefhebber van radicale cinema, underground muziek en bandeloze experimenteerdrift tijdens het filmfestival EXPRMNTL dat er vier maal georganiseerd werd. En dit is relevanter dan ooit nu het debat rond vertoningsmogelijkheden voor experimenteel werk hoog oplaait.
Tonen of niet mogen tonen: de representatie van de Holocaust in film is een zwaar bewaakt terrein waar critici zich radicaal pro of contra hebben opgesteld. In 2015 werd zeventig jaar bevrijding van het Duitse concentratiekamp Auschwitz-Birkenau in Polen herdacht. Alle ogen zijn dus gericht op Son of Saul van László Nemes, die met zijn huiveringwekkende langspeeldebuut over een kampgevangene de Grand Prix op het festival van Cannes wegkaapte.
Nu alle lichaamsholtes zijn verkend, lijkt de pornografie op een eindpunt gekomen. Er is zelfs geen glijmiddel nodig om deze evolutie in verband te brengen met de sombere retoriek van de culturele eindtijd. Wat rest ons na het bloot? Het antwoord vinden we warempel in de Russische tegencultuur van de vroege jaren 1980. De ‘necrorealisten’ voerden een macabere strijd die op het eerste gezicht nihilistisch aandoet. Deze performers, kunstenaars en filmmakers exploreerden en exploiteerden het dode lichaam. Na de anatomische les van de pornografie keren we terug naar de dissectietafel.
‘Dear Nico, me and my wife saw you last year in Gent …’, leest het begin van een opdracht die dichter Jotie T’Hooft optekende in een exemplaar van zijn tweede dichtbundel Junkieverdriet. De bestemmeling was de Duitse zangeres, actrice en voormalig fotomodel Christa Päffgen (1938-1988), alias Nico. Op 18 juli ligt Nico 25 jaar onder de zoden, maar vergeten is ze allerminst. Op het kruispunt van pop- en beeldcultuur, van kunstscene en underground, verrijst ze als icoon, of als de onheilsgodin Hekate die in meerdere richtingen wijst.