Bernard Dewulf

Gêne

Soms zeg ik gêne, soms schaamte. Soms geneer ik me, soms schaam ik me. Er moet haast een verschil tussen beide zijn, maar wat is het precies? Gêne betekent duidelijk minder dan schaamte. Al vind ik ‘verlegenheid’ als betekenis wel erg zuinig en eerlijk gezegd verkeerd.

 

Zand

Het schilderij is van Pierre Bonnard, heet L'enfant au pâté de sable en laat een kind zien met een emmertje en een schopje. Het kind zit op een zonovergoten binnenplaats en is verdiept in zijn handeling: spelen met zand. Het is er alleen en weet niet dat het geschilderd wordt. Het is nietsvermoedend.

Leergang

Wie of wat heeft mij ooit iets geleerd?

De vraag is te verstrekkend voor dit blad en voor het geheugen. Dus dun ik ze uit: wie of wat heeft mij leren schrijven?

 

Zwerflicht

Romantiek. Het woord hangt als een zwervend moeraslicht in het hoofd.

Vanzelfsprekend heb ik wel eens bloemen gegeven aan de vrouw, maar ik heb ook Mario Praz gelezen. Ik zie ze graag in haar uiterste kleuren, de romantiek, van rozevingerig tot gitzwart. Ik huiver voor romantisering, bijvoorbeeld rond schilders, maar ik ben de eerste om in hun leven en hun ateliers te snuffelen. Ik vind de prille liefjesromantiek van de tienerdochter heerlijke onzin. Ik hou evenzeer van Turner als van Mondriaan. Het is me bekend dat de romantiek zijn tijd geduurd heeft in de geschiedenis maar ik geloof ook dat ze van alle tijden is. Ik besef dat ontbijt-op-bed een doelmatiger romantisch gebaar kan zijn dan de afgrondelijke melancholie van Caspar David Friedrich.

 

Puppenhaft

Met de jaren houdt men almaar minder mensen over van wie men denkt: die meent het. Zo is het ook met de kunstenaars. Ze zijn nog met een handvol. De rest is opgelost in de schijnvertoning van modes en codes.
Bijzonder is het wanneer er na die natuurlijke selectie nog een vreemdeling opdaagt en zich metterwoon vestigt in de ziel.

Knikkeren in de woestijn

Autoriteit kan men hebben en zijn. Gezag kan men alleen hebben. Vandaar, dus, dat men gezaghebbend kan zijn. Dat is niet altijd hetzelfde als een autoriteit.

 

Het onzichtbare geweld

Kleine kater is drie weken in huis. Soms mag hij al de nieuwe tuin in. Van zijn overleden voorganger. Net huppelt er een merel rond in een voorbije vredestijd.
Kleine kater, die zijn eerste vogel van dichtbij ziet, neemt instinctief de sluiphouding aan. Intussen pikt merel als vanouds pieren uit het gazon. Kater zit nu klaar achter een varen. Merel trippelt onbeducht zijn richting uit.

 

Het heerlijke alaam

In Life Lessons, een korte film van Martin Scorcese over een New Yorkse schilder en diens turbulente bestaan, zien we die schilder regelmatig aan het werk. Het gaat er heftig toe. De verf gutst uit de tubes, de brede borstels gaan alle richtingen uit, loeiharde muziek weerklinkt, de kunstenaar gaat hyperkinetisch tekeer. Kortom, een beproefd soort ‘expressionisme’ spat van het doek.

 

Het spoorloze

Een herinnering, bedacht Paul Valéry, is ‘de vlam die de brandstof overleeft’. Ik moest eraan denken op de tentoonstelling van de Engelse schilder Howard Hodgkin in De Pont, Tilburg. Vaak lijkt Hodgkin met zijn gloedvolle kleuren zo’n vlam te willen schilderen. Snel, hevig, als op het moment dat de brandstof op was en de spookvlam oplaaide.