in de spiegel neem ik soms alvast de pose aan
voor de foto op de achterkant
['Smalfilm', Spinvis, Spinvis, Excelsior, 2002.]
Een omkaderende zaaltekst bij een tentoonstelling is een erg fragiel gegeven waarmee niet altijd met evenveel zorg en tact wordt omgesprongen. Dat hedendaagse kunst zelden onmiddellijk begrepen kan worden, is waarschijnlijk een van haar grote kwaliteiten in een wereld van hapklare consumptiebrokken. De vraag is hoe je daar als tentoonstellingsmaker mee omgaat.
Het Roger Raveelmuseum in Machelen-aan-de-Leie is zonder twijfel een bezoek waard. Het huisvest een mooie collectie in een interessant stuk museumarchitectuur van Stéphane Beel. Machelen-aan-de-Leie is niet bepaald het centrum van de beeldende kunst in België en om op gezette tijden genoeg bezoekers naar het museum te lokken, richt het Raveelmuseum regelmatig thematentoonstellingen in. Het werk van Raveel wordt dan in verband gebracht met dat van andere kunstenaars door een specifiek aspect van de kunstenaarspraktijk centraal te stellen. Zo is er nu De toets, een tentoonstelling rond kunstenaars die 'de schilderkunstige toets op een zeer persoonlijke manier hebben ontwikkeld'. Althans, dat is wat de plaquette, een fraai vormgegeven minicatalogus, ons vertelt.
Twee jaar lang schilderde Thomas Huyghe (°1971) niet. Niet zozeer omdat het niet lukte, maar wel vanuit een onvrede met wat je vandaag de dag als schilder nog kan zeggen op een plat vlak. Dat was twee jaar geleden; nu maakt Thomas Huyghe opnieuw schilderijen. Niet dat hij plots zijn 'geloof' in het schilderij heeft teruggevonden. Integendeel zelfs, hij is een stap verder gegaan met het medium schilderkunst. Hij heeft een manier gevonden om het medium te verruimen, het naar zijn hand te zetten en er dingen mee te tonen die nieuwe uitzichten bieden. Thomas Huyghe heeft het platte vlak achter zich gelaten en beschildert ruimtelijke objecten. Hij gebruikt geen schildersdoek, maar plexiglazen koepels en intrigerende veelvlakken. Het resultaat: een ruimtelijke schilderkunst. Niet omwille van het vormelijke experiment, maar omdat de inhoud die hij wil brengen daar om vraagt.
Dit reisverslag wil geen verantwoorde kunstkritische reflectie zijn op de 51e Biënnale van Venetië. Het is een kunstkritisch incorrect verslag, compleet met foute foto's, van de studiereis naar Venetië die het HISK (Hoger Instituut voor Schone Kunsten, Antwerpen) begin juli voor haar studenten organiseerde. De Biënnale is naast de Documenta in Kassel één van de grootste en meeste besproken kunstevenementen. Naar de Biënnale ga je, net als naar Kassel, om nieuwe dingen te ontdekken, om de nieuwe tendensen in de actuele beeldende kunsten op het spoor te komen en om op enkele dagen tijd veel kunst te zien. Vandaar dat het HISK deze reis als educatieve activiteit organiseerde. Vandaar ook dat bijna alle HISK-ers present gaven in Venetië.
Onder de titel Are we changing the world stelt schilder Narcisse Tordoir (°1954) tentoon in Extra City, het gloednieuwe centrum voor hedendaagse kunst nabij het Antwerpse Eilandje. Ik had twee drijfveren om te gaan kijken. De eerste tentoonstelling in Extra City heb ik niet gezien dus Are we changing the world was een goede gelegenheid om bezoek te brengen aan dit nieuwe initiatief. De tweede reden is Narcisse Tordoir zelf - hoewel ik zijn werk nauwelijks ken - wiens naam me toch vertrouwd in de oren klinkt. Tordoir is de kunstenaar die samen met Luc Tuymans achter de spraakmakende tentoonstelling TroubleSpot Painting zat en ook in verhalen over het (N)ICC wel eens opduikt. Zijn werk stelt het medium schilderkunst zelf in vraag - iets wat ik ook vanuit mijn eigen praktijk sterk als 'mijn ding' beschouw.
Met Dear ICC werpt het MUHKA een verhelderend licht op het ontstaan en de werking van het Internationaal Cultureel Centrum (ICC) in Antwerpen en tegelijkertijd ook op zijn eigen ontstaansgeschiedenis. Volgens de begeleidende folder wil het een 'informatieve tentoonstelling' zijn. In dat opzet zijn de makers zeker geslaagd. Samen met de informatieve folder geeft de tentoonstelling een mooi overzicht van de eerste vijftien bruisende jaren van het ICC. De presentatie is een mengeling van kunstwerken die ooit binnen het kader van dit centrum gerealiseerd werden en historische documenten uit diens indrukwekkende archieven.
Nog tot de helft van januari is in het SMAK in Gent Rendez-vous te zien, een tentoonstelling met werk van Pascale Marthine Tayou. Het is een ontmoeting met een oeuvre dat niet altijd een uitweg vindt in de dilemma's die het vooropstelt. Soms kunnen de werken van Tayou op een duistere manier subtiele nuances blootleggen, soms vervallen ze in een te rechtlijnig statement dat al eerder door anderen gemaakt werd. Het lijkt wel alsof kunst steeds vaker een boodschap te verkondigen heeft, alsof die boodschap niet te genuanceerd mag zijn.