Anton Jäger

Paul Masons 'Postkapitalisme'. Pamflet of profetie?

Een teken des tijds: lijvige studies waarin het kapitalisme wordt ontleed, uitgekleed of ontmanteld prijken in de bestsellerslijstjes. Na Piketty en Varoufakis mogen we nu ook Paul Masons Postkapitalisme toevoegen aan die merkwaardige categorie van goedverkopende aanklachten tegen het kapitalisme. Mason gaat nog een stap verder. Hij klaagt het kapitalisme niet aan, hij verklaart het voorbij. Of toch bijna: het magische voorvoegsel ‘post-’ roept in elk geval de mogelijkheid van het einde van een tijdperk in het leven. Maar wat gloort er dan precies aan de einder?

 

De volkse vlucht achteruit

Onder onze hang naar het populaire schuilt een diep nostalgisch verlangen: terug te kunnen keren naar het verloren paradijs. Sinds we uit dat land van melk en honing zijn verdreven – aldus een van onze meest hardnekkige mythes – zijn we ballingen in een vervreemde werkelijkheid. Kunnen we terug naar dat paradijs, onaangetast door de moderniteit? Precies dat belooft ‘het populaire’, als een shortcut: de helende aanwezigheid van het verleden in het heden. Maar is onze nostalgie naar het volkse de remedie of de ziekte zelf?