Mediamasturbatie

t Es ne vrie wereld. En ik kan het weten, want ik lees kranten en luister af en toe naar de radio. De werkelijkheid was er deze dagen rond Valentijn weer beroerd aan toe: 'VTM-nieuws krijgt ander decor' (De Standaard), 'Hoeveel keer moet ik me nu nog heruitvinden?' (VTM-nieuwsanker Lynn Wesenbeek in een lang Zeno-interview in De Morgen), 'Ik kan het nieuws echt mee sturen' (Het Nieuwsblad achter de schermen bij Lynns Eén-collega Wim De Vilder), 'VTM lanceert Telefacts Crime' (De Morgen), 'Valentijn met Studio Brussel' (Het Laatste Nieuws), 'Eigenlijk wilde ik psychiater worden' (Mieke Berendse, VRT-directeur Media, in een interview van een dubbele pagina in de Gazet van Antwerpen), 'Amper kijkers voor de Cultuurprijzen' (De Standaard over de kijkcijfertop), 'VRT grootste kanshebber bij eerste Vlaamse Televisiesterren' (De Morgen), Mezzo op Radio 1 interviewt Arne Quinze omdat hij ook al te gast is in het Canvasprogramma Lux XL, Donna blikt zoals elke week vooruit en terug op de Eurosong-voorrondes op Eén… 't Es ne vrie wereld: media die vegeteren op andere media.

Meer dan ooit hoef ik geen tv te kijken, dat doen de kranten voor mij. Niet langer enkel op de tv-pagina's, maar vooraan in hun cultuurbijlagen. Niet langer enkel in de populaire kranten, maar ook als blijk van kwaliteit in die kranten die daar hun keurmerk van maken. Betekende 'media' niet 'bemiddelaars'? Vandaag lijken ze het doel. Diepte-interviews met nieuwsankers en radiopresentatoren zijn een format op zich geworden. Populairder zijn alleen nog media-watchers: vlotte jongens die in de media de media watchen tot ze zelf gemediatiseerd worden.

Wat er precies aan de hand is, zag je nog het mooist toen De Morgen de Music For Live-actie van Studio Brussel uitmolk. Rond Kerstmis volgde over dit 'grote radiofeest' het ene openingsverhaal na het andere, paginagroot: vooruitblik met Thomas De Soete, plattegronden van het Glazen Huis, voxpops in Leuven, Zeno-interview met Peter Van de Veire, halfweg een tussenstand met de drie presentatoren, een reportage over de crew achter de schermen, een column van onze vrouw ter plaatste, een terugblik met skeelers 'Sofie en Stijn', een 'overzicht van de opbrengstcijfers' en een evaluatie met Studio Brussel-netmanager Jan Van Biesen: 'Z­o'n actie is voor ons de ideale kans om te tonen wat voor een open en plezante zender we zijn'. Daar zegt u het. Van enige duiding over het eigenlijke drinkwaterprobleem waar volgens de spotjes de hele actie om zou draaien, was in proportie erg weinig te merken. De Morgen maakte er zich van af met een (weliswaar groot) achtergrondartikel en een feitenstukje vooraf: naar aanleiding van een Koppen-reportage over het dorre Namibië. 't Es ne vrie wereld, maar laten we het in de media vooral over elkaar hebben.

Zeker kan je over media soms ook interessante dingen lezen: over de coulissenstrijd in de respectieve persgroepen, over overnames en verdere monopolisering. Maar dat soort analyses blijkt op basis van de naakte krantenkolommen niet de eerste zorg te zijn achter pakweg de interne verschuivingen bij De Morgen van cultuurredacteuren naar de mediadesk. Bij De Standaard schijnen ze intussen jaloers te zijn: hoofdredacteur Peter Vandermeersch kondigde op zijn nieuwjaarstoespraak aan dat mediaberichtgeving een van zijn nieuwe speerpunten wordt. Verkopen doe je als kwaliteitskrant blijkbaar niet meer door het verschil te maken, maar door hetzelfde te doen als de rest, over de rest. Masturberen.

Het verschil zit 'm in stijl en aanpak, wordt dan altijd beweerd. Wat leidt tot het soort volle pagina's in De Morgen waarop deelnemers aan de Eurosong-voorrondes op Eén (die iedereen de avond voordien toch al zelf gezien heeft?) stuk voor stuk vlotjes geformuleerd ('de act van Ellis T deed denken aan die pluchen konijntjes uit de Duracell-reclame') met de grond gelijk gemaakt worden, wegens oninteressant. Ooit was 'wel of niet interessant' ook nog een selectiecriterium voor de kranten zelf. Nu komt het op tv, dus in de krant, en draait het om de pen van de watcher.

De meta-isering van de mediatisering: daar lees je nooit artikels over. Maar de bubble blaast zichzelf steeds verder op, creëert zijn eigen universum, tot dat de werkelijke wereld op een ochtend vervangen zal hebben. En laat dat nu net het verwijt zijn dat in mediakringen vaak richting de kunst wordt geslingerd: dat ze te veel over zichzelf zou gaan. 't Es ne vrie wereld.