De tuin van heden

Kate groet 's morgens de dingen. Van deurmat tot wasmachine: alles is bezield in de kosmos van Kate Bush. En na een muzikale stilte van twaalf jaar heeft ze op Aerial (2005) haar visie opnieuw gedefinieerd. Het kleinood is de synthese van haar oeuvre. Het duurt twee schijfjes lang, en het is een prachtig ding. Aerial is het werk van een visionaire kunstenares, tot evenwicht gebracht door de ervaring van het moederschap.

De voorbije jaren is Kate Bush in hoofdzaak huisvrouw geweest. Iemand die kookt, afwast en stofzuigt. Die huiselijkheid drukt zijn stempel op Aerial, want Bush creëert hier een fragiele mythologie van het alledaagse. In het warme nest van huis en gezin heeft ze de inspiratie gevonden voor een album vol lichtende schoonheid, een weefsel van sensuele impressies die schoorvoetend een portret tekenen van doodgewone menselijkheid.

Net als Hounds of love (1985) is Aerial tweeledig opgebouwd: een eerste schijfje (A sea of honey) met relatief autonome nummers en een tweede (A sky of honey) met een suite. Die cyclus volgt het verloop van de late middag tot aan het ochtendgloren van de volgende ochtend. Het verhaal gaat over licht, over een schilder die licht probeert te vatten in een portret van twee geliefden, en over het toeval. Wanneer de regen over zijn schilderij stroomt, ontstaat een zonsondergang. Een uitschuiver van zijn hand is 'The best mistake, he could make / And it's my favourite piece'. Aerial gaat ook over de bezielde natuur. In het wonderlijke 'Aerial tal' imiteert Bush het gezang van vogels dat volgens haar klinkt alsof het licht vocaliseert. Bush gebruikt de woorden 'sun' en 'son' geregeld door elkaar wanneer ze over het moederschap zingt ('Here comes the sunshine / Here comes that son of mine'). En aan het einde danst ze op het dak van haar huis om de dageraad te begroeten.

Aerial is een ingetogen album vol levensvreugde en fragiele klanken, en bevat een paar zalige ritmische nummers, zoals het epische 'Nocturn' en het mysterieuze 'How to be invisible'. De eerste schijf sluit af met 'A coral room', een hartverscheurend mooie meditatie over de dood van haar moeder. Het is een nummer over herinnering, over de dunne grens tussen geluk en gemis, over ontroering. En over al deze prachtige klanken hangt een immens gevoel van ruimte. Aerial ademt. Het heeft de weidse landschappen van een zonsopgang in de Hooglanden en de fysieke nabijheid van private vertrekken. Kate Bush neemt je mee op een wandeling door het huis van haar gevoelens als vrouw en moeder. Ze hult zich zoals altijd in net voldoende mysterie om ons aan het dromen te zetten. De composities van Aerial zijn onwerkelijk mooie puzzelstukken in een emotioneel patroon, van een liefdesbetuiging aan haar zoontje ('Bertie') tot een bevreemdende liefde voor sensuele reeksen cijfers ('p').

Maar het hoogtepunt van Aerial is ongetwijfeld het ongrijpbare en bloedmooie 'Mrs. Bartolozzi'. Dat is een notitie van een huisvrouw die de was doet. Ze stopt de vuile kleren in de trommel van de wasmachine en ziet ze langzaam tot leven komen. Wentelend in de turbine omhelzen ze elkaar. En later, te drogen gehangen aan de waslijn, lijkt het alsof ze de gedaante van haar geliefde aannemen. 'Mrs. Bartolozzi' schetst een wereld waar alles op een vreemde manier bezield is. De dingen zijn ons nabij, ze zijn reisgenoten op onze tocht door de alledaagsheid. Bush suggereert dit in het onwereldse refrein, dat enkel het woord 'washing machine' herhaalt, steeds opnieuw als een etherische invocatie, tot de klanken een nieuwe betekenis aannemen. Bush wijst ons hier op de spleten in ons bestaan. Wrik ze open en alles verschijnt in een nieuw perspectief. 'See the light ram through the gaps in the land' klonk het al op The dreaming (1982), het album waarmee ze meer grenzen verlegde dan er op dat moment al beschikbaar waren.

In 'Mrs. Bartolozzi' vat Bush haar hele haar oeuvre samen. De wereld leerde haar kennen als het brutale vosje van de verleidelijk pingelende monsterhit 'Wuthering heights' waarin de geest van kleine Cathy op de ramen van haar ouderlijke huis hamert om binnen te geraken. Sindsdien woonde ze het grootste deel van het jaar in spookhuizen en sprookjesbossen, een mentale wereld waar ze niemand (en vooral niet de executives van platenmaatschappij EMI) binnenliet: 'No strangers feet / Will enter me' klonk het kordaat in de machtige maalstroom van 'Get out of my house' (op The dreaming). Maar Kate Bush is geen wereldvreemde kluizenares. Ze is een kunstenares die de wereld vorm geeft volgens haar eigen mythologie. Van de nucleaire holocaust van het Spartaanse 'Breathing' (op Never for ever, 1980) tot het visioen van een dodelijke klankmachine in 'Experiment IV' (1986) creëert Bush een magisch realisme dat op zoek gaat naar de sp(r)ookjes in de dingen. Ze is de vrouw in haar vele manen. Wat ooit begon als een verwonderde lofzang op de 'punctual blues' van de menstruatie ('Strange phenomena' op The kick inside, 1978) ontwikkelde zich tot de rijpe sensualiteit van The red shoes (1993) waarop ze haar minnaar aanmaande: 'Don't want your bullshit / Just want your sexuality'.

Aerial is het eiland waar Kate Bush nu woont. Ze heeft er vrede met de wereld om haar heen. Ze praat er met de vogels en met haar huishoudapparaten en kijkt met verrukte ogen naar het wonder van het leven. Kate Bush is een moderne vrouw: echtgenote, moeder en kunstenares. En haar tuin is de tuin van heden: een kruispunt van oude verhalen, gekoesterde herinneringen en nieuwe machines. Bosgeesten, dromen en wasmachines leven er vredig naast elkaar. Het is een huishouden van magische alledaagsheid, teder en elegisch, bevreemdend en opwekkend. Op Aerial legt ze de dwalende geesten van 'Wuthering heights' eindelijk te rusten in haar droomtuin. 'And wondered how anyone could ever imagine unquiet slumbers, for the sleepers in that quiet earth'. Merci, Kate.

discografie

The kick inside (EMI, 1978)
Never for ever (EMI, 1980)
The dreaming (EMI, 1982)
Hounds of love (EMI, 1985)
The red shoes (EMI, 1993)

^ Terug naar boven
 

Reacties

Post new comment

The content of this field is kept private and will not be shown publicly.
  • Web page addresses and e-mail addresses turn into links automatically.
  • No HTML tags allowed
  • Lines and paragraphs break automatically.

More information about formatting options

Als maatregel om geautomatiseerde spamrobotten tegen te gaan, vragen wij u het huidige jaar in te vullen. Op die manier kunnen we uw bericht onderscheiden van spam.
By submitting this form, you accept the Mollom privacy policy.