Business as usual is geen optie meer

Wat nu? NieuwTG, een groep van Gentse dramastudenten en jonge makers, kampeerde afgelopen week drie dagen lang in NTGent, naar aanleiding van de bestuurscrisis van de stadsschouwburg. Ze debatteerden er over de vraag hoe de werking van een kunstinstelling zoals deze er vandaag zou moeten uitzien. Aan media-aandacht geen gebrek. Het personeel en de bestuursleden van NTGent blonken dan weer uit in afwezigheid. Met deze slotspeech blikte NieuwTG kritisch terug op zijn ervaringen.

• Dit artikel maakt deel uit van de reeks 'Quo vadis, NTGent', waarin negen uiteenlopende stemmen hun voorstel voor het Gentse stadstheater delen. Lees hier de andere bijdragen, of verrijk het debat met een eigen voorstel. 

Welkom voor deze conclusie, die geen conclusie is. Een conclusie, dat klinkt als opruimen en afronden. Maar dat doen we niet. Onze driedaagse werd door de pers omgedoopt tot een ‘bezetting van het NTGent’, terwijl het een eerste ontmoeting tussen NTGent en NieuwTG was. Na deze eerste date hopen wij op een vervolg.

De diskwalificerende stempel van de naïviteit

We hebben ontdekt hoe gemakkelijk een beweging als deze gerecupereerd wordt, zowel door een kunstinstelling als door de pers. Dat konden we verwachten. We vroegen om aandacht en kregen die, maar niet altijd op de manier diewe zelf wilden. Deze ervaringen stimuleren ons om in het vervolg nog scherper uit de hoek te komen. We zullen blijven nadenken en onze mond opentrekken. We hebben niets te verliezen.

Als oude ideeën worden verworpen, nieuwe worden opgeworpen of nog oudere weer opgeraapt, dan weet je dat kritiek je deel kan zijn. Die kritiek was soms eerlijk, belangrijk en terecht. Maar één ding moet van ons hart: noem ons niet naïef. Rebekka de Wit schrijft: ‘Zodra je anderen naïef noemt, ben je het per definitie niet zelf. (…) Het is een diskwalificatiemiddel dat heel effectief is.’ Je maakt er iemand onschadelijk mee zonder dat je inhoudelijk hoeft te argumenteren. 

Om alle verwarring uit de wereld te helpen: het gaat hier niet enkel om studenten die een plek willen afdwingen binnen een groot instituut. Het gaat ook over makers en mensen uit het werkveld die dat instituut fundamenteel in vraag stellen en graag veranderd zien. Ja, NieuwTG heeft een voorstel tot een andere organisatievorm geschreven, maar ook Hildegard De Vuyst, Evelyne Coussens, Benny Claessens, Dirk Pauwels en anderen kropen de voorbije dagen in de pen. Allen droomden we van alternatieve manieren om een stadstheater te runnen.

Ook de sprekers van vandaag durfden hun fantasie hardop uit te spreken. Dramaturg Kristof van Baarle citeerde vanmiddag Marianne Van Kerkhoven: de werkwijze bepaalt steedsde creatie. Zowel Kristof als scenograaf Jozef Wouters benadrukten dat het ons hier niet alleen om de werkwijze van de kunstenaar is te doen, maar om de hele organisatiestructuur die daarachter schuilgaat. Macht is op zich geen probleem. Het wordt pas problematisch als de machthebbers niet mee aan tafel komen zitten. Als zij zich distantiëren van het werk, hoewel zij er zich wel als de motor van zien.

Een zure lolly

We willen geen lolly’s meer. We willen verandering.

Kan verandering enkel voortkomen uit rancune, woede en een gevoel van onrechtvaardigheid? Of ook uit het bewustzijn dat andere mogelijkheden bestaan? Moeten we de ruiten ingooien en een vadermoord plegen? Of kunnen we beginnen bouwen met al het goeds dat hier aanwezig is? Moeten we losbreken of losweken? Onze houding was en is nog altijd die van de ‘zachte’ hand.

Als we toch een conclusie kunnen trekken uit onze driedaagse, dan is het dat de machthebbers zich hier al te gemakkelijk onttrekken aan wat werkelijk gebeurt. We kregen even een plekje van de hoge pief, een lolly om op te zuigen. Daarna maakte de gulle schenker zich snel uit de voeten. Dat smaakt een beetje zuur. We ontdekten dat de beste bedoelingen repressief kunnen werken. Alle hulp die we ons konden wensen, kregen we. We mochten zelfs een beetje buiten de lijntjes kleuren, zolang we de kleurdoos maar intact lieten. Binnen NTGent lopen werknemers rond met een visie, met een hart voor hun werk en het theater. Toch deinzen ze ervoor terug om het organigram van de instelling in vraag te stellen.

Jullie riepen een adviesraad in het leven die tegen 18 januari een profiel voor een nieuwe artistiek leider moet opstellen. Twee leden van NieuwTG werden uitgenodigd om mee na te denken. Hopelijk is deze raad niet het zoveelste zoethoudertje, of het zoveelste zuurtje. We willen geen lolly’s meer. We willen verandering. 

Kom uit de kast

Jullie schrijven een profiel uit voor een nieuwe artistiek leider, maar wie dicteert dat er één artistiek leider komt?

Beste personeelsleden en bestuurders van NTGent, als jullie echt de werking van het stadstheater in vraag willen stellen, dan moeten jullie meer tijd geven aan de adviesraad om de structuur van de organisatie onder de loep te nemen. Jullie schrijven een profiel uit voor een nieuwe artistiek leider, maar wie dicteert dat er één artistiek leider komt? Aan twee vergaderingen heeft de adviesraad niet genoeg om NTGent grondig te herdenken. Grijp deze kans. De rest van het podiumlandschap kijkt vol verwachting toe.

De tegenvoorstellen zijn er, lees ze en reageer. Of formuleer er zelf een. Kom uit de kast. Na deze driedaagse en de lange reeks online statements van verschillende stemmen uit Gent en daarbuiten, is business as usual geen optie meer.

NieuwTG is een groep van Gentse dramastudenten en jonge afgestudeerde theatermakers en -spelers. Van 12 tot 14 januari hield het een Driedaagse in NTGent en stelde het voor de toekomst van NTGent ook een eigen plan voor.

Heb je zelf een voorstel voor NTGent? Post het hier!