4x4 - kiezen is een kunst

In het voorjaar van 2014 vrijen kunstencentrum CAMPO en cultuurtijdschrift rekto:verso de stiefmoeder aller verkiezingen op met vier gespreksavonden over de rol van kunst in de eenentwintigste-eeuwse samenleving. Telkens zetten we twee opponenten met andere zienswijzen tegenover elkaar in de zetel, met aan hun zijde elk een sidekick die ze zelf mogen meebrengen. Zie het als The cook, the thief, his wife and her lover… 

Gratis mits reserveren

Moderator Koen Brams leidt de gesprekken in goede banen en legt af en toe een speciaal bestelde stelling van een cultuurpersoonlijkheid of een politicus voor. Sus Saey bewaakt als modale Gentenaar het zweverigheidsgehalte. Soms zal het er knal op zijn, soms er jammerlijk naast, maar we beloven in elk geval geanimeerde avonden met een paar verrassende deuren die open en toe zullen gaan. Elk debat wordt opgewarmd met een opinie op rektoverso.be, achteraf volgt een (video)verslag online. 

Op en rond deze vier gratis debatten verzamelen we constructieve ideeën en verrassende voorstellen voor onze politieke partijen en aanstaande volksvertegenwoordigers. Op een vijfde avond, twee weken voor de verkiezingen, organiseren we ons eigen people’s parliament, waar we de meest prikkelende van die voorstellen samen met u aannemen of wegstemmen – hopelijk in aanwezigheid van de cultuurminister. Ook u zal voor die slotzitting programmapunten kunnen inbrengen. Alleen maar klagen over de politiek of foeteren op de kunst is te makkelijk... 

Wat wil jij meegeven aan de volgende cultuurminister? Mail je programma-punten naar 4x4@campo.nu, of bekijk hier de voorlopige lijst met voorstellen.

Dinsdag 14 januari 2014, 20u30, CAMPO nieuwpoort

Dinsdag 11 februari 2014, 20u30, CAMPO nieuwpoort

Dinsdag 11 maart 2014, 20u30, CAMPO nieuwpoort

Dinsdag 8 april 2014, 20u30, CAMPO nieuwpoort

Finale: Dinsdag 13 mei 2014, 20u30, CAMPO nieuwpoort

Herbeluister het radio-interview met Rob Vanderbeeken over 4x4, voor Urgent FM

De debatreeks inspireerde Frank Vande Veire tot de tekst 'Wij, overtolligen'

Zijn ‘vrije’ kunsten nog wel van deze tijd, Jan Lauwers?

Dinsdag 14 januari 2014, 20u30 - ‘Vrijheid’ moet zowat het meest gebruikte en misbruikte woord van vandaag zijn, door voorsprekers van allerlei ideologische slag. ‘De vrije markt’, ‘de vrijheid van meningsuiting’, ‘vrije verkiezingen’, ‘de keuzevrijheid van de consument’, ‘artistieke vrijheid’: het zijn zowat absolute waarden geworden, ook al zijn ze maar zelden vrij van paradoxen.

Dit eerste debat bevraagt wie of wat de kunst vandaag dient of moet dienen, terwijl het publieke draagvlak voor kunst(subsidies) krimpt

Zo hameren cultuurorganisaties op hun ‘artistieke autonomie’, terwijl hun financiële afhankelijkheid hen ertoe dwingt zich subtiel te plooien naar de wensen van de subsidiënt. Of verbergen kunstenaars achter diezelfde ‘autonomie’ een groot conformisme aan succesformats uit de hedendaagse kunsten. Stedelijke en Vlaamse beleidsmakers reageren met steeds meer subsidie-eisen als ‘publieksparticipatie’ en ‘maatschappelijke inbedding’. Ze sturen aan op meer ‘zelfbestuur’, wat dan betekent dat cultuurorganisaties zich afhankelijk moeten maken van privaat kapitaal. Kortom, kunst moet zowel meer als minder vrij worden.

Wat is het antwoord van de hedendaagse (podium)kunsten? Hebben kunstenaars wel een overtuigend antwoord op hun rol in de eenentwintigste eeuw, of verdedigen ze hun belang nog altijd volgens de waarden van de twintigste-eeuwse avant-garde? ‘Vrij denken’, ‘de gemeenschap bevragen rond haar gemeenschappelijke kwesties’, ‘mensen confronteren met nieuwe talen en vormen’: in hoeverre maken artiesten en cultuurorganisaties die hoge waarden nog waar in de praktijk? En wat heeft die hoge ‘artistieke vrijheid’ de kunsten opgeleverd?

Dit eerste debat bevraagt wie of wat de kunst vandaag dient of moet dienen, terwijl het publieke draagvlak voor kunst(subsidies) krimpt, het neoliberale gelijk even sterk toeneemt als de sociale ongelijkheid en de nood aan verbindende samenwerking steeds moeilijker te ontkennen valt. Waar eindigt artistieke vrijheid en begint een mogelijke verantwoordelijkheid voor buiten-artistieke noden? Wat met al die postmoderne vrijblijvendheid tussendoor? Vanaf waar gaat kunst foute economische doelen dienen? Of bestaat er dan toch een wonderformule om dat alles perfect samen te laten sporen?

Jan Lauwers & Jef Lambrecht versus Lieven De Cauter & Rudi Laermans

Lees het opwarmende statement van Wouter Hillaert.

Hier een videoverslag (17 min) van dit eerste debat:

Waar hoort kunst in het Vlaanderen van morgen, Siegfried Bracke?

Dinsdag 11 februari 2014, 20u30 - Steeds vaker worden kunstenaars beoordeeld op hun verhouding tot de natie. Neem de recente discussies over de vraag of Hugo Claus een goede Vlaming was, dan wel een goede Belg. Sommige artiesten nemen daar ook zelf graag stelling over in. Eén zaak lijkt alvast duidelijk: binnen de kunstensector blijft een zeker taboe rusten op de ‘Vlaamse’ identiteit van kunst & cultuur.

Dit tweede debat polst naar de politieke standpunten van de N-VA over kunst & cultuur

In dit tweede debat wordt gepolst naar de politieke standpunten van de N-VA over kunst & cultuur. Hoe ziet deze Vlaams-nationalistische partij de rol, waarde en betekenis van kunst & cultuur? Hoe wil de N-VA haar visie hierop operationaliseren in een toekomstig Vlaamse cultuurbeleid? En is de natie nog wel het meest adequate basismodel voor cultuurbeleid, tegenover de groeiende impact van de grootstedelijke realiteit? Hoe denken culturele actoren hierover en welke vragen hebben zij in petto voor de vertegenwoordigers van de N-VA?

Siegfried Bracke & Johan Swinnen versus Joost Vandecasteele & Klaas Tindemans

Lees hier de opwarmende tekst van Robrecht Vanderbeeken.

Lees hier het schriftelijke verslag in De Witte Raaf.

Hier een videoverslag (100 min) van dit tweede debat:

Is de uitverkoop aan de creatieve economie al begonnen, Stefaan De Ruyck?

Dinsdag 11 maart 2014, 20u30 - In alle stilte gaat in 2014 het nieuwe cultuurbeleidsplan van de Europese Unie van start. Met Creative Europe zet de EU helemaal in op innovatie. ‘Creativiteit’ geldt daarbij als een schier kosmische kracht, met de ‘kunstenaar-ondernemer’ als het nieuwe rolmodel. Dit is meer dan een nieuw kleedje rond hetzelfde beestje. Dit gaat om een ideologische wissel, waarbij kunst wordt ingelijfd bij de creative industry, die maar wat graag economische effecten moet opleveren.

Dit derde debat bevraagt de impact van een alom aansterkend discours rond vermarkting en alternatieve financiering.

Zit hier een bewuste politieke strategie achter? Stap 1: de kunstensector onderdompelen in de raison d’être van de markt. Stap 2: zich terugtrekkende overheden die intensief op zoek gaan naar private investeerders ter voorbereiding van de aflossing van de wacht, met als pasmunt de verworvenheden van de kunstensector en het aura van de kunst, jarenlang uitgebouwd op kosten van de gemeenschap. Is er een hold-up in de maak waarbij kunst het kind van de rekening zal blijken?

En als het ‘creative industry’ regent in Europa, gaat het dan dra ook druppelen in Vlaanderen? Welke signalen zien we daar nu al van, en hoe zich daartegen wapenen? Of moeten de kunsten, in plaats van een (behoudsgezind?) schild op te steken, net veel ‘creatiever’ leren omgaan met deze liberale tendens? Je kan je trouwens afvragen in hoeverre beleidsmakers niet gewoon vertalen wat in vele deelsectoren van de kunstensector al lang dagelijkse praktijk is.

Dit derde debat bevraagt, met Creative Europe en het Europese cultuurbeleid als casus, de impact van een alom aansterkend discours rond vermarkting en alternatieve financiering. Wie komt met concrete voorstellen om er adequaat mee om te gaan?

Stefaan De Ruyck & Caroline Pauwels versus Jan Blommaert & Dirk Tuypens 

Lees hier de opwarmende tekst van Robrecht Vanderbeeken, plus zijn extra beschouwing over Creative Europe bij KifKif.

Bekijk het videoverslag van dit derde debat:

Wie vertegenwoordigt de kunstensector nog, Jeroen Olyslaegers?

Dinsdag 8 april 2014, 20u30 - Terwijl besparingen op kunst en cultuur na de komende verkiezingen misschien niet uit te sluiten zijn, valt de oproep tot solidariteit binnen de cultuursector op een koude steen. Kunstenorganisaties slagen er maar niet in om samen uit één mond te spreken, of daarover zelfs maar in overleg te treden – tenzij de minister het lief gevraagd heeft.

Dit vierde debat handelt over de wenselijkheid en de mogelijkheid van verrijkende allianties tussen kunstenaars en kunstenorganisaties én tussen het cultuurveld en de rest van het middenveld.

Is de sector misschien te groot geworden voor één gedeelde stem? Of is de onderlinge competitie voor de eigen overleving en profilering te dwingend geworden om samen het hoofd te kunnen bieden aan het verdeel-en heersbeleid van bovenuit? En wie spreekt namens de kunstenaars? De kunstenorganisaties? De vakbonden? Of moeten de kunstenaars zichzelf organiseren? Heeft de cultuursector – kunstenorganisaties en kunstenaars - een vakbond nodig, een gezamenlijke lobby? Of moet die lobby worden opgezet met andere organisaties in het middenveld?

Wat zijn dan de gedeelde programmapunten? Hoe kunnen die strategisch worden uitgezet? Dit vierde debat handelt over de wenselijkheid en de mogelijkheid van verrijkende allianties tussen kunstenaars en kunstenorganisaties én tussen het cultuurveld en de rest van het middenveld, waaronder de vakbonden.

Met Jeroen Olyslaegers, Bart Caron, Ann Demeulemeester, Laurette Muylaert & Danny Devos

Lees hier het opwarmende artikel van Carl Gydé, plus zijn opinie in De Standaard (en de reacties daarop).

Lees hier het schriftelijke verslag in rekto:verso.

Bekijk het videoverslag van dit vierde debat:

FINALE: people’s parliament

Dinsdag 13 mei 2014, 20u30 - Democratie is meer dan het schaamlapje van de stembusgang. En stemmen is meer dan tegenstemmen. Wie niet graag zelf constructief meedenkt, heeft weinig reden tot klagen…

In deze finale bepalen we met u, het publiek, welke concrete ideeën uit de afgelopen vier debatten we naar voren willen schuiven als ons gedeelde voorstel voor politieke partijen, voor een evenwichtige toekomst van kunst en samenleving. Tot 1 mei 2014 konden cultuurgebruikers en kunstenaars hun voorstellen voor de toekomstige cultuurminister insturen op 4x4@campo.nu. De meest verrassende voorstellen worden live voorgedragen, bediscussieerd en op hun haalbaarheid getoetst door een driekoppig expertpanel, voorgezeten door uittredend cultuurminister Joke Schauvliege. En daarna: samen stemmen!

Met Joke Schauvliege, Katia Segers en Dahlia Pessemiers als experttrio. Master of Ceremony: Pieter De Buysser.

Bekijk hier de 8 aangenomen en de 8 afgewezen voorstellen van het Volksparlement.

Bekijk de videoverslagen van de 1e en de 2e helft van het Parlement: